Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » Seçime Doğru Anayasal Gündem: Erken Seçim Nedir?
    Yazılar

    Seçime Doğru Anayasal Gündem: Erken Seçim Nedir?

    Afra Teren Gürlüler3 Şubat 20234 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    [voiserPlayer]

    Geçtiğimiz hafta başladığımız seçim sürecinde anayasa gündemi yazılarına bu hafta da devam ediyorum. Türkiye, cumhuriyet tarihi boyunca erken seçim süreçlerini fazlasıyla yaşamış ve bu duruma alışık bir ülke olsa da erken seçimin ne olduğu konusunda hala fikirlerin netleşmediğini görüyoruz. “Erken seçim ne demektir, Türkiye’de erken seçime nasıl gidilir, sonrasında süreç nasıl işler” sorularının cevaplarını bu yazıda arayacağım.

    Öncelikle en basit anlamıyla erken seçim, seçimin olağan seçim tarihinden erken yapılmasıdır (wow, ne kadar şaşırtıcı bir bilgi dediğinize eminim). Tamam, seçimin olağan tarihinden önce yapılmasına erken seçim diyoruz ama peki bunun koşulları nedir ve bu koşullar ne zaman geçerli olur? Öncelikle kanunen erken seçimin adının seçimin yenilenmesi olduğunu not etmekte fayda var. Çünkü bu konuda herhangi bir çalışma yaparken doğru veriye ulaşmak için kavramın doğrusunun ne olduğunu bilmemiz gerekiyor.

    2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununda erken seçim, seçimin yenilenmesi olarak düzenlenmiş. Seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine TBMM ya da Cumhurbaşkanı karar verebilir. İkisinin karar vermesi arasında bir fark var mı diye sorarsanız, evet var. Eğer seçimlerin yenilenmesi kararını Meclis verirse, seçimin yapılacağı tarihi de meclis belirler. Eğer “erken seçim” kararını Cumhurbaşkanı alır ise seçim, kararın verildiği günden sonra gelen doksanıncı günü takip eden ilk Pazar günü yapılır. Burada ayrı bir hususu belirtmekte fayda var. Seçimlerin yenilenmesi halinde Yüksek Seçim Kurulu (YSK) seçimlere ilişkin olarak sürelerin kısaltılmasına karar verebilir. Önemli olan, aslında bu sürelerin hukuki gerekçeler dışında herhangi bir ideolojik, politik sebeple kısaltılmamasıdır. Bu sürelerin demokratik bir devlette gerçek anlamda bir seçim yapılabilmesi için gerekli olan halkın bilgilendirilmesi, yani bilinen adıyla “propaganda” sürecini belirli bir kesimin lehine veya aleyhine olacak şekilde kısaltılmaması gerekiyor. Türkiye’de maalesef demokrasi 2023 yılında hala sadece sandıkta oy vermek olarak görülüyor.  Ancak demokrasinin pek çok yönü ve unsuru var. Seçim bu unsurlardan yalnızca biri. Ancak seçim, yalnızca bir Pazar günü gidip oy vermemiz demek de değil. Tüm propaganda süreci, aday olma süreci, vatandaşın bilgilendirilmesi, vatandaşın oy vereceği yeri öğrenmesi gibi her türlü detay ve işlem de seçimin bir parçasıdır. YSK da görev ve yetkilerini bu demokratik hakları koruyacak şekilde kullanmakla mükellef bir kurumdur.

    Seçimin yenilenmesi dendiğinde ise bakmamız gereken diğer bir kanun da 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’dur. Bu kanunda seçimlerin yenilenmesi konusunda ise böyle bir kararın alınması halinde kırk sekiz saat içinde Resmî Gazete’de yayınlanması ve karar tarihinden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçiminin birlikte yapılacağı düzenlenmiştir. 90 gün ve 60 gün çatışıyor tartışmaları mevcut biliyorsunuz. Bunu netleştirmek gerekiyor. Zaten kanun koyucu bu sürenin 60 gün olmasını istese 90 gün düzenlemesini ilga ederdi. Bu nedenle kuralları 60 gündür şeklinde yorumlamak hukuki dürüstlüğe uygun olmayacaktır.

    Meclisin seçimi yenilemesi ile cumhurbaşkanının yenilemesi arasında bir fark daha var. Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’na baktığımızda: “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.” Yani bir kişinin üçüncü bir dönem daha cumhurbaşkanı olabilmesi için tek yol, seçimin meclis tarafından yenilenmesidir. Bu hafta Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir açıklaması pek çok hukukçuyu rahatsız etti. Kılıçdaroğlu açıklamasında, YSK’yı da atayanın Erdoğan olduğunu, dolayısıyla YSK’nın Erdoğan’ın 3. kez adaylığını anayasaya aykırı olmasına rağmen onaylayacağını belirtmişti. Bu günlük siyasette ya da halk arasında belki anlaşılabilir bir açıklama olsa da hukukçular, hukuki itirazların yapılması konusunda haklı olarak çok ısrarcılar. Nitekim ben de bu görüşe katılıyorum. Unutmamak gerekir ki tarihte hiçbir hak ve hukuk mücadelesi otoriter iktidarların seve seve, kolaylıkla verdikleri haklar ile kazanılmamıştır. Ayrıca bu ifadenin sonu, seçimleri muhalefet kazanır da mazbata verilmezse gibi pek çok belirsizliği de ortaya çıkarır; “o zaman buna ses çıkarmazsak onlara da mı ses çıkarmayacağız” şeklinde soruları da beraberinde getirir. Bu nedenle siyasi parti liderleri gibi toplumu etkileme rolü fazla olan kişilerin her daim hukuki yolları ve hak mücadelesini savunması gerekir. Bu konuda seçim sürecinde ne yaşanırsa yaşansın toplumun tüm siyasetçilerden beklentisinin bu olduğunu unutmamaları gerekiyor.

    Seçimlerin yenilenmesi sürecine gireceğimiz artık kesin bir dille ve açıkça kamuoyuna duyuruluyor. Burada aklımıza takılan konu bu süreç için muhalefet desteği ile meclis mi bu kararı alacak, yoksa Cumhurbaşkanı tek taraflı iradesi ile mi bu kararı alacak? Bunu hep birlikte göreceğiz. Bunun sonuçları bakımından farklılıkları olacağını da biliyoruz. O yüzden önümüzdeki süreci takip etmek bizler için önemli olacak. Son bir not olarak da seçim tarihi kesinleşsin diyenleri görüyorum. Fakat yukarıda bahsettiğimiz gibi Cumhurbaşkanı tarafından erken seçim kararı alınırsa bu kararın tarihini Cumhurbaşkanı belirlemeyecek, sürelere göre tarihi anlayacağız.

    Fotoğraf: Pawel Franke 

    Hukuk R1
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikTyler Cowen’ın Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi Üzerine: Liberteryenler İçin Gidilecek Doğru Yol Bu Mu?
    Sonraki İçerik Babylon ve Bir Veda | Sinekritik #77

    Diğer İçerikler

    Yazılar

    İran-ABD İlişkilerinde 2025 Yılı Gelişmeleri

    4 Haziran 2025 Erdal Kesin
    Yazılar

    Türkiye’de İşgücü Piyasası: Perşembe’nin Gelişi Çarşamba’dan Belli midir?

    2 Haziran 2025 Oytun Meçik
    Yazılar

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Armağan Öztürk

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    İran-ABD İlişkilerinde 2025 Yılı Gelişmeleri

    4 Haziran 2025 Yazılar Erdal Kesin

    Dünya Gündemi: Ukrayna’nın Örümcek Ağı Operasyonu ya da Rusya’nın Pearl Harbor’u

    3 Haziran 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Türkiye’de İşgücü Piyasası: Perşembe’nin Gelişi Çarşamba’dan Belli midir?

    2 Haziran 2025 Yazılar Oytun Meçik

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Haziran 2025
    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}