
HDP Seçmenlerinin 31 Mart-23 Haziran Tercihleri
31 Mart’ta iki aday arasındaki fark 13 bin olduğu için tüm parti seçmen gruplarının seçmen davranışını incelemek önem kazandı. Özellikle HDP seçmeninin tavrı önemliydi. 31 Mart seçimlerinde 1 milyon 146 bin HDP seçmeninden yaklaşık 931 bininin İmamoğlu’na oy verdiği, 20 bininin Yıldırım ve diğer adayları desteklediği tahmin ediliyordu. Dolayısıyla sandığa gitmeyen 197 bin HDP seçmeninin tercihlerinin belirleyici olması bekleniyordu. Seçimden önce sandığa gitmeyenlerin 146 bininin Hayırcı olduğunu ve İmamoğlu’nun buradan en az 100 binlik destek bulabileceğini iddia etmiştim.
23 Haziran’da partililerin hangi adayları tercih ettiğine dair fikir edinmek için 2018 genel seçimleri ve 2019 yerel seçimleri sandık ve mahalle sonuçları incelendi. Elimizde birey davranışını ölçen anket verisi olmadığı için oy geçişlerini tahmin etmek için ekolojik çıkarım yöntemi kullanıldı. Dolayısıyla bu yazıda HDP seçmenlerinin tercihleri doğrudan birey bazlı bulgulara değil, sandık bazlı tahminlere dayalı olarak incelenecek.

23 Haziran’da HDP seçmenlerinden İmamoğlu’na giden oy sayısı 1 milyon 40 bin olarak tahmin ediliyor. 31 Mart’ta bu sayı 930 bin civarındaydı. Yıldırım ve diğer adaylara giden oy sayısının 20 binden 13 bin seviyesinde gerilediği tahmin ediliyor.

Buna göre İmamoğlu 23 Haziran’da HDP seçmenleri arasındaki desteğini %81 seviyesinden %91’e taşımış gözüküyor. Binali Yıldırım ve diğer adaylara yönelenler %2’den aşağıya gerilerken, sandığa gitmeyenlerin oranı %17’den %7.8’e kadar düşmüş.
1 milyon 146 bin seçmene sahip HDP İstanbul’da 3. parti ve partinin seçmen sayısı MHP’den 389 bin ve İYİ Parti’den 404 bin fazla. Ayrıca İmamoğlu oyunun en az %21’inin HDP seçmenlerinden geldiği tahmin ediliyor. Bu nedenle tahminen 107 bin HDP seçmeninin neden İmamoğlu’na oy vermediği sorusu üzerinde düşünmek önemli. Parti her ne kadar 1 milyondan fazla seçmenini İmamoğlu’na oy vermeye motive etmişse de yaklaşık 14 bin seçmen Yıldırım ve diğer adaylara yönelirken, 93 bin HDP seçmeni sandığa gitmemiş.
Öcalan açıklamalarıyla birlikte referandumda Hayır oyu kullanmamış %6-7’lik kitlenin yine İmamoğlu’nu desteklemeyeceği beklentisi gerçekleşmiş gözüküyor. Bununla birlikte HDP’nin 31 Mart’ta sandığa gitmeyen 146 bin Hayırcıdan en fazla 110 binini ikna edebilmiş gözüküyor. Öcalan açıklamaları özellikle Kürt HDP seçmeninde motivasyon kaybına yol açmış olabilir.
Mahalle bazlı analizler ve Rawest Araştırma’nın seçim öncesi anket çalışması bu konuda önemli fikirler veriyor[1]. İstanbul mahallelerinde İmamoğlu oyu katılımla birlikte artış göstermiş. Bu noktada HDP seçmeninin tercihlerini değerlendirmek için HDP’nin %25 ve üzerinde oy aldığı mahalleleri inceledim. Yaş ortalaması ile İmamoğlu’nun Mart oy oranı arttıkça ve ilçelerde Doğu ve Güneydoğu illerine kayıtlı nüfus azaldıkça katılımın ve İmamoğlu oy oranının arttığı görülüyor.

HDP’nin %25 ve üzeri oy aldığı mahalleler incelendiğinde, Esenyurt ve Arnavutköy gibi Doğu ve Güneydoğu illerine kayıtlı nüfusu yüksek ilçelerdeki mahallelerde katılım ve İmamoğlu oy oranı artışı ortalamanın gerisinde kalıyor. Buna karşılık Millet İttifakı’nın oy oranı ve yaş ortalamasının yüksek olduğu ve kıyasen Doğu ve Güneydoğu illerine kayıtlı nüfusun az olduğu Beyoğlu ve Şişli mahallelerinde katılım ve İmamoğlu oy artışı yüksek. Daha karma nüfusa sahip Kanarya ve Gazi’de ise katılım ve İmamoğlu artışı ortalama seviyede. Dolayısıyla Kürt olmayan HDP seçmenine kıyasla, Kürt HDP seçmeni arasında İmamoğlu oy artışının daha düşük kaldığı çıkarımını yapmak mümkün.

İstanbul’da HDP’nin 2018 seçimlerinde %17 ve üstü oy aldığı 6 ilçe incelendiğinde, nüfus kütüğü Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerine kayıtlı olan seçmenlerin %30’u aştığı Sultanbeyli, Sancaktepe ve Esenyurt’ta İmamoğlu oy oranındaki artışın %10 seviyesinde kaldığı görülüyor. Buna karşılık Doğu ve Güneydoğu illerine kayıtlı nüfusu %20 ve aşağısında kalan Adalar, Şişli ve Beyoğlu ilçelerinde İmamoğlu oy oranı %20 civarında artmış.
Mahalle ve ilçe seviyesinde çıkarımlarla birlikte birey düzeyinde bulgular da bize Kürt ve Kürt olmayan HDP seçmeninin davranışını konusunda ışık tutacak. Rawest Araştırma’nın seçim öncesi gerçekleştirdiği çalışmada 1 milyon 146 bin HDP seçmeni arasında Kürt seçmenlerin yaklaşık 900 bin olduğu varsayılmıştı. İmamoğlu desteğinin bu grupta 795 binlik desteğe ulaşacağı iddia edilmişti.
Rawest Araştırma’ya göre HDP seçmeninin 246 bini Kürt değil. Kürt ve Türk seçmenin birbiriyle ayrıştığını düşündüğümüz oy tercihlerini incelemek için bu seçmenlerin analizini yapmak önemli. Muhtemelen daha önceden CHP’ye veya diğer muhalif partilere oy verdiğini düşündüğümüz bu seçmen grubunda 23 Haziran’da gerçekleşen İmamoğlu desteğinin CHP ve HDP ortalamasına ulaştığını varsayalım (%94.5).
Buna göre Kürt olmayan 246 bin HDP seçmeni arasında İmamoğlu oy sayısı 235 bin. HDP’den İmamoğlu’na giden oy sayısının 1 milyon 40 olduğunu tahmin etmiştik. Bu sayı aralığından 230 bin Kürt olmayan HDP seçmeninden gelen oyu çıkardığımızda, Kürt seçmen arasında İmamoğlu oy desteğinin 805 bin olduğu sonucuna varıyoruz. Bu varsayım Rawest Araştırma’nın bulduğu 795 bin sayısına çok yakın.
Bu sonuca göre Kürt olmayan HDP seçmeni arasında İmamoğlu desteğini %94.5 olarak varsaydığımızda, Kürt HDP seçmeninin İmamoğlu’na desteği %89 olarak tahmin ediliyor. Rawest Araştırma ve mahalle bazlı analizlerin bulguları birbiriyle tutarlı gözüküyor.

Ayrıca Rawest Araştırma 31 Mart’ta yaklaşık 900 bin Kürt HDP’linin %81’inin (730 bin) İmamoğlu’na oy verdiği bulgusunu paylaşmıştı. Mahalle bazlı ekolojik çıkarım analizine göre 31 Mart’tan HDP seçmeninden İmamoğlu’na giden oy 930 bindi. Buna göre 31 Mart’ta Kürt olmayan HDP seçmeninden İmamoğlu’na gelen destek 200 bin seviyesindeydi (%81). Kürt olmayan HDP seçmenindeki İmamoğlu desteği artışı Kürt seçmenlere göre 5 puan fazla.
23 Haziran’da HDP seçmenindeki İmamoğlu oyu artışı muhtemelen önemli oranda Kürt olmayan HDP seçmeninden kaynaklı. HDP’nin 2018 seçimlerinde %25 ve üzeri oy alarak en yüksek orana ulaştığı mahalleler karşılaştırıldığında da bu çıkarım destekleniyor. Kürt nüfusunun daha az olduğu Şişli ve Beyoğlu mahallelerindeki katılım ve İmamoğlu oy oranı artışı, Arnavutköy, Esenyurt, Sultangazi, Gaziosmanpaşa, Sancaktepe ve Küçükçekmece mahallelerinden daha yüksek.
Sonuç olarak İmamoğlu’nun 31 Mart’ta daha çok Kürt HDP’lilerin beklentinin üzerindeki desteğiyle öne çıktığını, 23 Haziran’da ise Kürt olmayan HDP’li seçmeni zafer arzusuyla daha çok motive ettiğini söylemek mümkün. Referandumdaki %94’lük Hayır tercihine kıyaslandığında, HDP seçmeninde %91’e ulaşan İmamoğlu desteğinin doğal sınırına yaklaştığı söylenebilir. Kürt olmayan HDP seçmeninde %94’ü geçtiğini varsaydığımız İmamoğlu tercihi, Kürt HDP seçmeninde %89’da kalmış gözüküyor. Bu noktada Öcalan açıklamaları ve İmamoğlu’nun CHP adayı olması desteği sınırlayan olası etkenler.
[1] https://rawest.com.tr/wp-content/uploads/2019/06/İstanbul-Kürt-Seçmen_final.pdf
Paylaş
Yazarın diğer içerikleri

2010’larda Sosyalleşen Gençlik ve Siyasetin Geleceği
Milli Mücadele’nin başlangıç tarihi olarak kabul edilen 19 Mayıs’ın “Milli Egemenlik ve Gençlik Bayramı” olarak kutlandığı Türkiye’de gençlerin sosyal ve siyasal tutumları giderek önem kazanıyor. TÜİK’in en son yayınladığı nüfus ve gençlik istatistiklerinde 15-24 yaş aralığında yer alan gençlerin 12 milyon 955 bine ulaştığı paylaşıldı[1]. Türkiye nüfusunun %15,6’sını oluşturan gençlerin

Soylu’nun İstifa Süreci ve Siyasi Geleceği
10 Nisan’da alınan sokağa çıkma kısıtlaması kararının ardından yaşanan kargaşa iç siyasette çalkantıya yol açtı. Soylu’nun istifasının Cumhur İttifakı seçmeninde yarattığı üzüntü, bakanın bir siyasi olarak liderlik potansiyelini gündeme taşıdı. Bahçeli’nin Soylu’nun görevinde kalması konusunda ısrar etmesiyle birlikte daha önceden de dile getirilen MHP-Soylu ilişkileri tekrar konuşulmaya başlandı. Bu ihtimalleri

Cumhur İttifakı Gerçekten Çoğunluğu Kaybediyor Mu?
Türkiye’de 2018 Haziran seçimleri sonrasında yaşanan kur krizi ittifaklara dayanan siyasi dengelerin değişmesine yol açtı. Ekonomik küçülme, artan enflasyon ve işsizlik 2019 yerel seçim kampanyasına damga vurdu. Seçmenin ekonomiye bakışını yansıtan tüketici güven endeksi 2009 ekonomik krizi seviyesine geriledi. Hızlı bir şekilde hükûmetin aleyhine gelişen şartlarda muhalefet, 2017 referandumunda bir

Yeni Partiler Hangi Seçmen Gruplarından Oy Alabilir?
Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan tarafından kurulması beklenen iki siyasi partinin oy potansiyelleri merak konusu. Çeşitli araştırma şirketleri %2-%13 arasında değişen bulgularını kamuoyuyla paylaştı. Fakat partiler henüz resmi olarak kurulmadığından ötürü bu partilerin potansiyellerini tartışmak daha öncelikli. Nitekim partilerin yönetici kadrosu, amblemi ve sloganı kamuya duyurulmadan seçmenlere bu partilere yönelik

CHP’nin Barış Pınarı Harekatı’na Desteği: Hata mı Başarı mı?
Hükümetin güvenli bölge oluşturma planı çerçevesinde başlattığı Barış Pınarı Harekatı iç siyasette pek çok tartışmayı beraberinde getirdi. Özellikle Ağustos ayında kayyum atamaları konusunda aktif muhalefeti ile dikkat çeken CHP’nin bu kez hükümete karşı çıkmaması gündemde yer tuttu. CHP’nin harekattan kısa bir süre önce Suriye ile ilgili düzenlediği konferansta yöneltilen eleştirilere

23 Haziran Değerlendirmesi: Ekonomi, YSK Kararı ve Hamasi Kampanya
23 HAZİRAN SEÇİMİ DOSYASI 23 Haziran seçimleri farkın 3 ayda 62 katına ulaşmasıyla sonuçlandı. Bu ilginç sonucu açıklamak için üç temel etmen aşamalı olarak sıralanabilir: Ekonomi, YSK kararı ve etnik kimliklerin ötekileştirildiği hamasi kampanya süreci. Ekonomi Son bir yılda ekonomi seçmenin çoğunluğunu umutsuzluğa itecek şekilde kötüleşti. Enflasyon %50 artarken, işsizlik

İstanbul Seçim Senaryoları
23 Haziran İBB seçimlerinde sonucu öngörmek için 2007-2019 arasında aylık anket ortalamaları, ekonomik göstergeler ve siyasal kırılmaları kapsayan oy verme modeline başvuracağız. Partilerin Haziran 2019’daki seçmen sayılarına göre iki senaryo hazırlayacağız. İlk senaryoda Cumhur İttifakı’nın minimum oy sayısını, ikinci senaryoda maksimum oy sayısını baz alacağız. Modeldeki ekonomik ve siyasal değişkenlerin

Binali Yıldırım Oy Sayısını Ne Kadar Artırabilir?
23 Haziran seçimleri YSK kararının oylamaya sunulduğu bir referandum hükmünde. Bu nedenle Binali Yıldırım’ın oy potansiyelini hesaplarken başlangıç noktamız referandum sonuçları olacak. Mahalle bazlı oy geçişi analiziyle 2017 referandumunda oy kullanan seçmenlerin 2019 oy tercihlerini inceleyeceğiz. Böylece seçmen gruplarını Evet ve Hayır oy tercihleri ile yerel seçim tercihlerini karşılaştırarak kategorize

23 Haziran Yerel Seçimleri: İlçe Bazlı Oy Değişimleri ve Ekonomik Oy Verme Modeli
İstanbul’da AK Parti’nin oy oranı 7 Haziran ve 1 Kasım 2015 genel seçimleri arasında düşük gelirli ilçelerde daha çok artma eğiliminde. Güvenlik ve ekonomik istikrar endişeleri daha yoksul ilçelerdeki seçmeni AK Parti’ye oy vermeye itmiş gözüküyor. 7 Haziran’a kıyaslandığında AK Parti oyu Arnavutköy, Küçükçekmece ve Esenyurt gibi daha yoksul ilçelerde

İmamoğlu Hangi Seçmen Gruplarından Oy Alabilir?
GİRİŞ Bu yazıda Ekrem İmamoğlu’nun ulaşabileceği oy sayısını 2017-2019 arasındaki seçmen davranışlarını inceleyerek tartışacağım. İmamoğlu’na kayıtlı seçmenin en az %1’i kadar (105 bin) oy getirmesi beklenen parti seçmen gruplarını (CHP, İYİ Parti, HDP ve MHP) analiz edeceğim. Seçmenlerin davranışlarını tahmin etmek için 2017 referandumu, 2018 seçimleri ve 2019 yerel seçimlerinin