Daktilo 1984Daktilo 1984
  • İZLE
    • Çavuşesku’nun Termometresi
    • Nabız
    • Yakın Tarih
    • Berlin Duvarı
    • Varsayılan Ekonomi
    • Kiev Radyosu
    • Müşahit
    • Masa
    • Mayhoş Muhabbetler
    • Tümünü Gör
  • OKU
    • Yazılar
    • Röportajlar
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • Asterisk2050
    • Yazarlar
    • Arşiv
      • Siyaset
      • Ekonomi
      • Dünya
      • Tarih
      • Kültür – Sanat
      • Spor
      • Rapor
      • Gezi
  • DİNLE
    • Mutfakta Ne Var?
    • Sesli Gazete
    • Çerçeve
    • Sinekritik
    • SPQRCAST
    • Sinekli Bakkal
    • Tümünü Gör
  • D84 INTELLIGENCE
    • Aile Planlaması
    • Başkanlık Sistemi Projesi
    • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
    • Medyaya Erişim
    • Deprem
    • Herkes için Siyaset Bilimi
    • Yapay Zeka
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • E-Bültene Abone Ol
Facebook Twitter Instagram Telegram
Twitter Facebook YouTube Instagram Telegram
Daktilo 1984Daktilo 1984
Destek Ol Abone Ol
  • İZLE
    • Çavuşesku’nun Termometresi
    • Nabız
    • Yakın Tarih
    • Berlin Duvarı
    • Varsayılan Ekonomi
    • Kiev Radyosu
    • Müşahit
    • Masa
    • Mayhoş Muhabbetler
    • Tümünü Gör
  • OKU
    • Yazılar
    • Röportajlar
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • Asterisk2050
    • Yazarlar
    • Arşiv
      • Siyaset
      • Ekonomi
      • Dünya
      • Tarih
      • Kültür – Sanat
      • Spor
      • Rapor
      • Gezi
  • DİNLE
    • Mutfakta Ne Var?
    • Sesli Gazete
    • Çerçeve
    • Sinekritik
    • SPQRCAST
    • Sinekli Bakkal
    • Tümünü Gör
  • D84 INTELLIGENCE
    • Aile Planlaması
    • Başkanlık Sistemi Projesi
    • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
    • Medyaya Erişim
    • Deprem
    • Herkes için Siyaset Bilimi
    • Yapay Zeka
Daktilo 1984Daktilo 1984
Anasayfa » İklim Kanunu: Yasal Bir Çerçeve
Asterisk2050

İklim Kanunu: Yasal Bir Çerçeve

Asterisk2050 Proje Ekibi12 Ekim 20234 dk Okuma Süresi
Paylaş
Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

Uzun bir süredir hem kamu kuruluşlarında hem de çevre platformlarında sıkça tartışılan fakat bir türlü ortaya çıkamayan iklim kanunu, yeni yasama döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülecek.

İklim kanunu kapsamı ve işleyişi bakımından oldukça merak edilen bir meseleye dönüşmüştü. Bu merak, Ankara Sanayi Odası’nın internet sitesinden yapılan paylaşımla -bilinçli ya da değil- giderilmiş oldu. Paylaşılan taslak birçok sivil toplum kuruluşu tarafından yetersiz bulunurken Avrupa Yeşil Mutabakatı sınırda karbon düzenleme mekanizması için bir önlem olarak nitelendirildi. Zira, paylaşılan taslakta Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) üzerinde durulurken Şubat 2022’de düzenlenen İklim Şurası kararlarının oldukça önemli bir kısmının göz ardı edildiği açık.

İklim Değişikliği Başkanı Prof. Dr. Halil Hasar, geçtiğimiz hafta bakanlık internet sitesi üzerinden yaptığı açıklamada “iklim kanunu lokomotif gücümüz olacak” sözlerini kullandı. İklim kanunu taslağına göre oldukça iddialı bir bakış açısı bu. Zira, kanun taslağı bu kadar cüretkâr bir pozisyonda değil. İklim kanunu adıyla ortaya çıkan bir taslağın çok daha kapsamlı, bütüncül ve aksiyoner bir yapıda olması beklenir. En azından güçlü bir bürokratik düzene sahip olan sistemlerde, devlet mekanizmasının etkin işleyişi için sorun-kaynak yönetimi, çözüm için yetki ve görev paylaşımı beklenir.

Türkiye’de iklim krizi karşısında şu ana kadar gösterilen refleks ise bundan çok uzak. Paris Anlaşması’nı en geç imzalayan, AB partneri olup Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum sağlamakta sorun yaşayan ve iklim krizi temelli sorunları göz ardı eden bir bakış açısı hâkim. Bu noktada, Türkiye’nin iklim krizi ile mücadelesini, güçlü devlet ve devlet kapasitesi ayırımını yaparak değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Devlet kapasitesi ve güçlü devlet söylemini farklı kavramlar olarak ele almak lazım. Zira bu kavramlar, Türkiye’de oldukça fazla kafa karışıklığı yarattığı kadar sorunlara da yol açan bir kavramsal tartışmaya yol veriyor.

Devlet kapasitesinden anlaşılması gereken, bir devletin iç işleyişinde, politika oluşturma, uygulama, denetleme ve krizlere hızlı ve etkili bir şekilde nasıl tepki verdiğidir. Bu kapasite, devletin iç dinamikleri, bürokrasisi ve yerel yönetimleri ile yakından ilgilidir.

Diğer yandan, güçlü devlet söylemi daha çok devletin dış dünyadaki imajı, uluslararası ilişkilerdeki pozisyonu ve ekonomik veya askeri gücüne atıfta bulunur. İklim krizi gibi küresel sorunlarda etkin bir çözüm üretme yeteneği, bir devletin gerçek kapasitesini gösterir. Bu kapasite, uluslararası anlaşmalara imza atmaktan ziyade, bu taahhütlerin gerçekte nasıl yerine getirildiği, adaptasyon politikalarının nasıl oluşturulduğu ve uygulandığıyla belirlenir.

Bu nedenle, bir devletin iklim değişikliğiyle mücadelesindeki etkinliği, uluslararası alanda ne kadar güçlü olduğundan çok, devlet kapasitesinin ne kadar kuvvetli olduğuyla ölçülmelidir. Bunun başka bir örneği 6 Şubat depreminde görüldü. 11 ili doğrudan etkileyen ve resmi rakamlara göre yaklaşık 50.000 vatandaşın yaşamını yitirdiği depremde, ilk günlerde devlet kapasitesinin yetersiz kaldığı, kurumların işleyişinde sorunlar yaşandığı birçok kez dile getirildi.

Evet, deprem engellenemez, ama yarattığı yıkıcı etkiler önlenebilir. Bunun mümkün olması için de vatandaşların yetki ve otorite verdiği yetkililerin bu gibi süreçlere hazırlıklı olması gerekir. İşte iklim kanunundan da beklenen bu olmalı. Tüm dünyada olumsuz etkileri daha çok görülmeye başlanan iklim değişikliği, Türkiye’nin iklim konusunda en kırılgan bölgelerden biri olan Akdeniz coğrafyasında bulunması nedeniyle ülkemizi derhal önlem almaya mecbur bırakıyor.

İklim kanunu Türkiye’de çevreye karşı yeni bir anlayış getirmeli. Bu anlayış, mevcut olan muhafazakâr iktidar anlayışından farklı olmalı. Politik bir değerlendirme yapılırsa eğer, muhafazakârlık geleneksel norm ve değerleri korumaya yönelik hareket eder. Fakat, küresel iklim politikaları toplum değerleri ve ekonomik yapıları dönüştürmeye yönelik bir eylem planıyla gelir. Bu durum da muhafazakâr, sağ ve milliyetçi grupları tedirgin eder.

Türkiye örneğinde ise çevre algısı, Gezi Parkı olaylarından sonra oldukça marjinalleştirildi ve hükümet tarafından güvenlikleştirildi. Hükümetin şeffaf olmayan süreçlerde yürüttüğü kalkınma politikaları ve çeşitli büyük firmalarla olan ilişkisi, çevreye rağmen kalkınma bakış açısını güçlendirdi. Zira, denetlenmesi oldukça güç olan bu düzende, sanayi, enerji, ulaşım ve inşaat gibi sektörler, çıkarları gereği, iklim olaylarını göz ardı ederek hareket ediyor.

İşte bu bağlamda tasarlanan iklim kanunu, yalnızca bir çerçeve yasa hüviyetinden ziyade kapsayıcı bir politik ajanda ile uygulanmadığı takdirde başarıya ulaşamaz. Mevcut taslak en sade biçimde bir Emisyon Ticaret Sistemi hazırlığı olabilir. Bunun da en temel motivasyonu Avrupa Yeşil Mutabakatı sonucu partner ülke olan Türkiye’nin sınırda karbon düzenleme mekanizmasına karşı bir önlem olarak bu yasayı yapması olabilir.

Sonuç olarak iklim kanunu, Türkiye’nin sürdürülebilir bir geleceğe doğru atacağı adımların başlangıcı olmalıdır. Bu, hem mevcut nesil için hem de gelecek nesiller için daha yaşanabilir bir Türkiye’nin inşası anlamına gelir. İklim krizine karşı alınacak tedbirler, sadece çevresel bir sorumluluk değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve politik bir zorunluluktur. Fakat bunun mümkün olabilmesi için etkin işleyen kamu kurumları ve bu reformları gerçekleştirebilecek bir devlet kapasitesine ihtiyaç vardır. Bu sebeple iklim kanunu, çerçeve bir yasa ve Emisyon Ticaret Sistemi’nin ön ayakları olmaktan ziyade, kapsamlı ve bütüncül bir politika değişiminin dayanağı olmalıdır.

Fotoğraf: Ümit Yıldırım

Çevre R1
Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
Önceki İçerikUlusal Kültürel Boyutlar Teorisi ve Türkiye
Sonraki İçerik İsrail’in Varoluş Savaşı | Sesli Gazete #38

Diğer İçerikler

Yazılar

Anayasa Değişikliği ile Ne Hedefleniyor?

30 Kasım 2023 Afra Teren Gürlüler
Yazılar

Kalkınma ve Yenilenebilir Enerji Geçişi İlişkisi

29 Kasım 2023 Orçun Demir
Bültenler

Dünya Gündemi: Gazze’de Geçici Ateşkes

28 Kasım 2023 Bahadır Çelebi

Yorumlar kapalı.

Güncel İçerikler

Napolyon (2023)

1 Aralık 2023 Yazılar İlhan Archy

Derin Bir Sessizlik: Türkiye’deki Genç İntiharları

1 Aralık 2023 Yazılar Ayçe İdil Ağca

Anayasa Değişikliği ile Ne Hedefleniyor?

30 Kasım 2023 Yazılar Afra Teren Gürlüler

Tanrı-Kral Propagandasının Mezopotamya’daki Yansıması

30 Kasım 2023 Yazılar Berkehan Noyin

E-Bültene Abone Olun

Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




İçerik
  • Yazılar
  • Podcast
  • Forum
  • Röportajlar
  • Çeviriler
  • Özetler
  • Bültenler
  • D84 INTELLIGENCE
Konular
  • Siyaset
  • Ekonomi
  • Dünya
  • Tarih
  • Kültür Sanat
  • Spor
  • Rapor
  • Gezi
Sosyal Medya
  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  • Apple Podcast
  • Spotify Podcast
  • Telegram
Kurumsal
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Yazarlar
  • İçerik Sağlayıcılar
  • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
© 2023 DAKTİLO1984
  • KVKK Politikası
  • Çerez Politikası
  • Aydınlatma Metni
  • Açık Rıza Beyanı

Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.