Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » Motive Ama İçine Kapanmış: Sivil Toplum
    Yazılar

    Motive Ama İçine Kapanmış: Sivil Toplum

    İlkan Dalkuç13 Aralık 20225 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    [voiserPlayer]

    Türkiye’de “devlet”in kapladığı alan, Osmanlıdan beri muadili devletlerin üzerinde oldu. Siyasi, fikri tartışmalar; tartışmanın kendisine, ideallere, fikri farklılıklara dair olmadı. Tersine odağında devlet ve devleti kurtarma amacı yer aldı.

    Modernleşme sürecinde Türkiye’de tüm dünyaya paralel şekilde teşkilatlanan ve cihazlanan devlet aygıtı fikri, alandan ve metropolden maddi sahaya, taşraya doğru genişledi. Türkiye’nin iki yüz senelik modernleşme tarihinde devletin sınırları değişse de toplum ile arasındaki bu genişleme ilişkisi değişmedi.

    Türkiye’de sivil toplum ise daima devletin gölgesinde kaldı. 70’lerin sonu 80’lerin başından itibaren hızlı kentleşme ve artan iletişim imkanlarıyla birlikte AB sürecinin de katkısıyla tüm dünyaya paralel şekilde 3. sektör olarak sivil toplumun nispeten öne çıktığı gözlendi. Son yıllarda ise sivil toplumun, iyimser bir bakışla, durakladığı söylenebilir. Sivil toplumun sembol isimlerinden Osman Kavala 1 Kasım 2017’de tutuklandı. Kavala tutuklandığı günden bu yana cezaevinde. AİHM kararlarına rağmen ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılan Kavala isminde simgelenen baskı da tüm sivil toplumun üzerinde hissediliyor. Gezi Parkı eylemleri, Çözüm Süreci’nin bitişi ve 15 Temmuz Darbe girişimiyle birlikte sivil topluma baskı giderek arttı. Bu baskılara pandemi ve ekonomik kriz koşulları da eklendi. AB sürecinin de tıkanmasıyla birlikte bu gerileme iyice somutlaştı.

    “Sivil Toplumun Geleceği” raporunda farklı sivil toplum örgütlerinin ihtiyaçları, motivasyonları nicel ve nitel yöntemlerle araştırılmış. Araştırma sırasında sivil toplum örgütleri, ilgili oldukları sahalara göre ayrıldıkları gibi seküler-dindar kutuplaşmasında durdukları yer açısından da kategorileştirilmişler.

    Araştırmada kuruluşlar; himayeci dernekler[1], özörgütler[2], meslek/sektör eksenli dernekler[3], uzman dernekler[4], hayırsever dernekler[5], hemşehri dernekleri[6] ve savunucu dernekler[7] olarak kategorize edilmiş.

    Kategoriler bağlamında araştırmanın sonuçları izlendiğinde sivil toplum mensuplarının motivasyonlarının yüksek olduğu görülecektir. Sivil toplumcuların kaygı düzeylerinin ise iktidarla politik mesafeleri arttıkça arttığı gözlemlenmektedir. Genel olarak yüksek motivasyon gözlemlenmekteyken örgütlerin yeterince aktif olmaması, toplumun yeterince ilgi göstermemesi gibi meseleler de araştırmanın sonunda tespit edilmiş. Yine aynı şekilde kendi itibarlarını yüksek gören sivil toplumcular, toplumun ve devletin gözündeki itibarlarını o derece yüksek görmüyorlar. Ayrıca genel olarak dindar yapılar, devletteki itibarlarını yüksek görürken seküler yapılar da beklendiği gibi devlet nezdinde itibarlarını düşük buluyor. Sivil toplumcular sivil toplumun kapasitesini, etkililiğini ve aktifliğini düşük bulsalar da motivasyonu yüksek buluyor. Ancak bu motivasyon konusunda da gençlerin yaşlılardan kayda değer ölçüde daha az tatmin olup daha az memnun oldukları görülecektir. Sivil toplumun etkisi konusunda ise sonuçlar incelendiğinde sivil toplumcuların politik pozisyonu muhalifleştikçe, sivil toplumcular gençleştikçe ve eğitimleri arttıkça artan bir kötümserlik görülse de kayda değer bir iyimser kesim olduğu da görülmelidir.

    Sivil toplum faaliyetlerinin toplum üzerindeki etkisi konusunda ideolojik ya da dini motivasyonu yüksek grupların daha iyimser oldukları da araştırma neticesinde gözlemlenmiş.

    Sivil toplumun 5 yıl öncesine göre durumu ve gelecekteki konumu konusunda iktidara yakın grupların daha iyimser olduğu gözlemlenmiş olsa da iyimser ve kötümser bakışların genellikle dengeli olduğu söylenebilir.

    Sivil toplumun sorunlarına gelindiğinde ise maddi kısıtların meslek örgütleri dışında öne çıktığı görülüyor. Bütün bunların yanında, Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemine geçiş sonrasında yaşanan mevzuat karmaşalarının da iletişim sorunu yarattığı söylenebilir.

    Dışsal sorunların yanında sivil toplumun geneli, ekonomik imkanlar, üretkenlik, kurumsal kapasite gibi konular da kötümser. Politik motivasyonu yüksek yapılarda özgürlük konusunda karamsar bir bakış öne çıkarken meslek örgütleri ve hayırsever örgütlerde bu alandaki kaygılar daha düşük. 

    Araştırmanın genelinde, toplumun ilgisi konusunda da daha geleneksel görülen hayırseverlik temalı yapılar ile hak savunucuları arasında bir farklılaşma görülüyor. Türkiye’de hayırseverlik haricinde sivil topluma kaynak aktarma alışkanlığının gelişmemiş olması da kaynak sorunu yaşayan tüm STK’ların hissettiği bir olgu olarak araştırmada öne çıkmış.

    Hukuk ve kamu baskısını ölçen soruların yanıtlarını aşan bir kötü durum olup olmadığı da ayrıca araştırılmalı. Çünkü son 10 yıllık süreçte bu tarz baskılardan kaygılanacak nispeten daha az motive ve politik olarak daha az angaje sivil toplumcuların zaten sivil toplumdan çekilmiş olabileceği de akılda tutulmalı. Tutuklanma, yargılanma, etkinlik yasaklanması ya da derneğin kapatılmasına dair sorulara verilen %50’leri aşan “hiç kaygılanmıyor” yanıtları bir de böyle okunmalı. Araştırmanın genelinde de katılımcılarda hissedilen yüksek motivasyon cevaplara doğal olarak yansıyor.

    Sonuç

    Bu ve benzeri araştırmaların ilk bakışta gösterdiğinin ötesinde de anlamları olabilir. 10 yıllık gerileme döneminin ardından sivil toplumda kalan kişilerin nispeten yüksek motivasyonlu, idealist kişiler oldukları düşünülebilir. Araştırmaya bakınca yüksek motivasyonlu, dinsel ya da toplumsal kaygılarla hayırseverlik ve filantropik amaçlarla yola çıkmış kişileri görüyoruz. Sivil toplumun insan kaynağı meselesi açısından olumlu gözüken motivasyon oranının aslında sivil toplumun insan kaynakları havuzunun darlığını da gösterdiği görülmelidir. İyimser gibi gözüken oranların, aslında düşen kapasite ve maddi imkanlarla birlikte düşünülürse sivil toplumun gelen baskılar karşısında içine kapandığını gösterdiği görülecektir. Sivil toplumun baskılar karşısında toplumu dönüştürücü iddiasını giderek erteleyerek ayakta ve hayatta kalmaya çalıştığı anlaşılmaktadır. Gerek geleneksel gerekse yeni medyada sivil toplum örgütleri, bir iddianın taşıyıcı olmalarının önünde sürekli kendilerini savunma durumunda kalmaktalar.

    Sivil toplumun maddi ve hukuki ihtiyaçlarının yanında gelişebilmesi için oluşması gereken zemin de düşünülmelidir. Türkiye’de toplumsal sorunlara karşı ancak devletten talep eden bir kültür hakimdir. Hemşehri dernekleri gibi çok sayıda sivil toplum örgütünün de işlevi fiilen devletten talep etmeyi sistematik hale getirmektir. Bütün bunları aşmak adına, sivil toplum kamu kaynaklarına adil şekilde erişebilmeli, sivil toplum profesyonelleri bir kariyer olarak sivil toplumda ilerleyebilmeli, gönüllüler ve bağışçılar hem daha iyi temsil edilmeli hem de daha geniş taltif edilmelidir. Sivil toplum, bir grup inançlı ve motive kişinin sahası olmanın ötesinde tüm topluma erişebilme imkanları kazanmalıdır.


    [1] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/himayeci/
    [2] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/ozorgu%cc%88t/
    [3] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/meslek-sektor-eksenli/
    [4] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/uzman/
    [5] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/hayirsever/
    [6] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/hemsehri/
    [7] https://www.sivilsayfalar.org/sozluk/savunucu/

    Fotoğraf: Meriç Dağlı

    Siyaset Sosyoloji
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikViolet Night | Sinekritik #71
    Sonraki İçerik Dünya Gündemi: Almanya’da Bir Garip Darbe Girişimi ve İmparatorluk Vatandaşları

    Diğer İçerikler

    Yazılar

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Armağan Öztürk
    Yazılar

    Komünizmin Rıza Nur’u: Aclan Sayılgan

    28 Mayıs 2025 Kadir Serkan Selçuk
    Videolar

    Parlamenter Sistem için Yol Ayrımında mıyız? | Berk Esen | Çavuşesku’nun Termometresi ÖZEL #255

    28 Mayıs 2025 Berk Esen, Burak Bilgehan Özpek, İlkan Dalkuç ve Melis Konakçı

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    Komünizmin Rıza Nur’u: Aclan Sayılgan

    28 Mayıs 2025 Yazılar Kadir Serkan Selçuk

    Dünya Gündemi: ABD-AB Gümrük Müzakereleri, Rusya’dan Ukrayna’ya Yeni Hava Saldırısı, Venezuela Seçimleri

    27 Mayıs 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Krizler Çağında Umut Ekmek: Gençler Gıdanın Geleceğini Geri Alıyor

    26 Mayıs 2025 Yazılar Elif Menderes

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}