[voiserPlayer]
Kamu Yönetiminin en önemli unsurlarının başında yerel yönetimler gelir. Kamunun ihtiyaç ve beklentilerinin vatandaşlara etkin ve verimli şekilde aktarılması, yerel yönetimler ile mümkün olur. Hizmetlerin aktarımı; siyasi, mali ve coğrafi açıdan düşünüldüğünde yerel yönetimlerin fonksiyonel anlamda nedenselliğini ortaya koyar. Hizmetlerin yürütülmesinde verimli bir yöntem olması, özerk yapıları ve hizmete yakınlık açısından çözüm üretme olanakları ve demokratik değerleri pekiştiren aracı mekanizmalar yaratması, yerel yönetimleri önemli kılar (Eryılmaz, 2020: 175).
Türkiye’de belediyeler, vatandaşların mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak adına, hukuka uygun şekilde her türlü faaliyet ve girişimde bulunabilir. Belediye Kanunu’nun 14. maddesinde ifade edildiği üzere bu eylem ve faaliyetler, stratejik plan, imar, ruhsat ve denetim, su ve kanalizasyon, ulaşım, altyapı, çevre, temizlik, acil yardım, kültür ve sanat, turizm, gençlik, sağlık, eğlence vb. olmak üzere birçok alanı kapsar (Şengül,2016: 94-97).
Türkiye’de belediyelerin etkin ve verimli kullanılmamasının birçok tarihsel, siyasi ve idari nedenleri bulunmaktadır. Türkiye’nin merkeziyetçi yapısı, yerel yönetimlerin mali kaynaklarının sınırlı olması, görev-gelir dengesizliği, demokrasinin olgunlaşmaması ve idari özerklikle ilgili sorunlar işlevsel bir yapı sunmayı zorlaştırmaktadır (Arıkboğa, 2016: 291). Bu sorunlar, elbette hizmetlere erişim sağlayan vatandaşların memnuniyetini de olumsuz anlamda etkiliyor.
Ayrıca, siyasi görüş, parti ve yaklaşım ayırt etmeksizin kayırmacılık, patronaj ilişkileri ve etik açıdan yolsuzluklar, belediyelerin doğru şekilde hizmet üretmesinin önündeki en büyük engellerden. Siyasi partilerin daha çok rant dağıtım alanı olarak değerlendirdiği belediyeler, kadrolaşma ve kamu olanaklarının adil dağıtımı noktasında ciddi sorunların odağı halinde. Durum bu şekilde olunca belediyelerin, vatandaşların beklenti ve taleplerini karşılaması daha da zorlaşıyor. Bu olumsuzluklara rağmen, belediyelerin kamu ihtiyaçlarına yönelik sunduğu birçok imkân da elbette mevcut. Özellikle kriz ve afet sürecinde, belediyelerin destek ve iş birliğine yaklaşımları, geleceğe dair toplumu ümitlendiriyor. Bu yazının yazılma nedenini de tam olarak bu ümit oluşturuyor.
Belediyeler ve Sosyal Fayda
Kahramanmaraş Depremleri sonrasında arama kurtarma, acil yardım, sağlık, eğitim, gıda vb. başta olmak üzere deprem bölgesinde kamu, özel ve sivil toplum işbirliğinde ciddi bir seferberlik ilan edildi. Bölgede çalışmalarını sıklaştıran kurumlar, ilk baştaki yardımların belli bir süre sonra azalacağının ve önemli olanın afet sonrası bölgenin kalkınması olduğunun farkındaydı.
Bu süreçte Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya başta olmak üzere kamu-özel-sivil toplum işbirliği, sorunların çözüme kavuşturulması adına en verimli modeldi. Kaynakların doğru kullanılmasına imkân sağlayacak bu model ile kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve sivil toplum kuruluşlarının hızlı aksiyon alabilme kapasiteleri, belediyelerin olanaklarıyla birleşince depremin olumsuz sonuçlarının aza indirilmesi mümkün olabilir.
Deprem sonrasında acil yardım ve temel ihtiyaçların karşılanmaya başlanmasının akabinde bölgede yaşayan grupların ihtiyaçlarının farklı olması, yeni çözüm arayışlarını beraberinde getirdi. Çocuklara yönelik eğitimde oyunlaştırma yöntemi, girişimciler için ortak çalışma alanları, teknoloji sınıfları ve yerelde esnaflara uygulanan teşvikler bu arayışlara örnek olarak verilebilir.
Bunun yanında çocuklar, çalışanlar, esnaflar, aileler, göçmenler vs. farklı konularda önceliklendirilseler de özellikle gençlerin çeşitli açıdan dezavantajlı konumda olduklarını söylemek mümkün. Yaşadıkları kayıpların ve psikolojik yıkımın yanında, eğitimin çevrimiçi olması ve imkânsızlıklar ile sosyal ortamlarının ortadan kalkması, gençlere yönelik çalışmaların ön plana çıkması ihtiyacını beraberinde getirdi. Deprem bölgesinde aktif olarak çalışan sivil toplum kuruluşlarından biri olan Habitat Derneği de yaz kamplarını tam olarak bu ihtiyaca göre gündemine aldı.
Deprem bölgesinde yaşayan gençlerin psikolojik, ekonomik ve sosyal açıdan yaşadıkları zorlukların kamuoyu tarafından yeteri kadar öncelikli görülmemesi Habitat Derneği’ni harekete geçirdi. Yerelde kurulan ağlar ve belediyelerle işbirlikleri ile Yaz Kampları uygulanmaya başlandı. Yaz kamplarının ilki Habitat Derneği, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde 31 Temmuz-12 Ağustos tarihleri arasında Hatay’da yaşayan 18-24 yaş arasındaki 55 gencin katılımıyla gerçekleşti. Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne ait Gençlik Kampı ve Eğitim Merkezi’nde gerçekleşen yaz kampında sürdürülebilirlik, girişimcilik ve dijital dönüşüm temaları üzerine çeşitli faaliyetler yer aldı (DHA, 2023).
Kampta etkinlikler üç odak üzerine planlandı:
Bilgilendirme ve Farkındalık Artırıcı Atölyeler: Aktivizm Atölyesi, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Atölyesi, Tasarım Odaklı Düşünme Atölyesi, Girişimcilik Becerileri Atölyesi, Bütçe Atölyesi, Finansal Okuryazarlık, Drama Atölyesi, Kapsayıcılık Atölyesi
Esnek Becerileri Geliştirecek Atölyeler: Yaratıcı Drama Atölyesi, Atıktan Sanat Atölyesi, Oryantring, Doğadan Kolaj Atölyesi, Kil Atölyesi, Kostüm Atölyesi, Origami Atölyesi
Eğlence Amaçlı Etkinlikler: Açık Hava Sineması, Voleybol, Yoga, Kareoke, Dart, Sokak Oyunları
Serbest zamanlarda gençlerin havuza girebildiği, amfi tiyatroda eğlenebildiği, birçok oyun ve etkinliğin yer aldığı alanda gençler, hem motive oldu hem de geleceğe dair ümitleri yeniden yeşerdi.
Yaz kampı, iş birliklerinin önemini göstermesi adına çok önemliydi. Kampla ilgili ulaşımı Hatay Büyükşehir Belediyesi, konaklama ve yeme/içme ihtiyaçlarını Antalya Büyükşehir Belediyesi, operasyonel süreci ve yürütücülüğünü Habitat Derneği ve katılımcılara hediyeleri ise Koton firması sağladı. Kabul edelim, Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının imkânları sınırlı, fakat bu zorluklar kuruluşları yıldırmamalı. İşbirliği geliştirmenin, network oluşturmanın ve enerjiyi doğru kullanmanın önemini görmek adına bu yaz kampı, somut bir örnek oldu.
Basında, yerel yönetimlerde ve sosyal medyada ciddi şekilde karşılık bulan yaz kampı, bir örnek oluşturdu ve sonrasında neler yapılabileceği konusunda sivil topluma yeni bir kapı araladı. Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır’ın Twitter’dan kamuoyuna yaptığı “Belediyelere çağrım! İlinizdeki gençlik kamplarını 15 günlük deprem bölgesinden gelecek gençler için açın, iyiliğin parçası olun. Antalya Büyükşehir Belediyesi açtı. Habitat Derneği olarak bizler organizasyon ve etkinlikleri gönüllü olarak yaparız.” çağrısına yerel yönetimlerin verdiği olumlu karşılık, geleceğe dair kuruluşlara da ümit verdi. Şimdiden yeni kampların planlaması yapılıyor. Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya illerinde yer alan gençlere yönelik yaz kamplarının olması adına görüşmeler devam ediyor.
Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesi, belediyeler imkânlarını sosyal fayda odaklı kullanırsa neler olur sorusuna somut bir cevap vermiş oldu. İlerleyen süreçte farklı belediyelerin katkı vereceği yeni kampların gerçekleşeceği inancını taşıyorum.
Yaz kamplarının planlama ve organizasyonunu yürüten kişi olarak bu iyi örneklerin yaygınlaşmasına vesile olmak ve basın yayın araçlarıyla farklı belediyelere çağrıda bulunarak kamuoyu oluşturmak amacıyla belediyelerin imkânlarını sosyal fayda odaklı kullanırsa birlikte neler yapabileceğimizi ifade etmek için yazdığım bu yazı, umarım yeni projeler için kamuoyu oluşturur ve etki yaratır.
Hep söylediğim gibi Türkiye’nin her açıdan yeterli imkânları var. Yeter ki bu imkânları doğru işlerde kullanalım.
Kaynakça
Arıkboğa, Ülkü. (2016). Türkiye’de Belediyelerin Gelir Yapısı: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33), 276-297.
Eryılmaz, Bilal. (2020). Kamu Yönetimi: Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar ve Politikalar. Umuttepe Yayınları: Kocaeli.
Şengül, Ramazan (2016). Yerel Yönetimler. Umuttepe Yayınları: Kocaeli.
Doğan Haber Ajansı (2023). Erişim Tarihi: 23.08.2023 https://www.dha.com.tr/yerel-haberler/antalya/depremzede-gencler-genclik-kampinda-hayat-buld-2291273
Fotoğraf: Jed Villejo