Hariçten Gazel Haftalık Dış Haberler Bülteni (24-30 Haziran 2025)
30 Haziran Pazartesi günü Gazze’deki bir sahil kafesine İsrail ordusu tarafından ölümcül bir saldırı düzenlendi.
Yerel sağlık çalışanlarının verdiği bilgiye göre dün öğleden sonra Gazze kentindeki bir sahil kafesine düzenlenen İsrail hava saldırısında 20’den fazla Filistinli öldü, onlarca kişi yaralandı.
Gazze Şehrindeki Al-Shifa Hastanesi müdürü Mohammad Abu Salmiya, saldırıda 30’dan fazla kişinin öldüğünü ve 50’den fazla kişinin yaralandığını söyledi. Gazze Sağlık Bakanlığı, resmi ölü ve yaralı sayısını hemen açıklamadı ve İsrail ordusu saldırı hakkında yorum yapma talebine cevap vermedi.
Öte yandan, yalnızca Gazze’de değil Batı Şeria’da da hayat Filistin halkı için cehennemden çıkma bir eziyet halinde sürüyor.
İsrail ordusu Pazartesi günü yaptığı açıklamada, işgal altındaki Batı Şeria’da bir askeri üssün dışında düzinelerce İsraillinin İsrail askerleriyle çatışmaya girdiğini ve gece boyunca yakındaki bir güvenlik tesisini ateşe verdiğini söyledi. Bu olay, bölgedeki aşırı sağcı Yahudi fundamentalistlerin işlediği son şiddet eylemi oldu.
İsrail ordusunun, bir Filistin kasabasına yönelik İsrailli yerleşimcilerin saldırılarına verdiği tepkiyi protesto eden aşırı sağcı bir eylem kısa sürede bir isyana dönüştü. İsrail ordusu, aşırılıkçıların güvenlik güçlerine biber gazı ile saldırdığını ve askeri araçlara zarar verdiğini açıkladı.
Çatışma, İsrail ordusunun yerleşimciler ile Filistinliler arasındaki çatışmalara verdiği tepki nedeniyle, yerleşimciler ile güvenlik güçleri arasında gerginliğin tırmanması üzerine meydana geldi ve çok sayıda olayda en az 11 İsrailli gözaltına alındı.
Cuma günü, yerleşimci yetkililere göre, bir İsrailli genç askerlerle çıkan çatışmada silahla yaralandı, bu da aşırı sağcı yerleşimcilerin İsrail ordusunun davranışına karşı öfkesini daha da artırdı.
İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da İsrailli yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırıları son dönemde keskin bir şekilde arttı. Yaklaşık 3 milyon Filistinli, bazı insan hakları gruplarının apartheid ile karşılaştırdığı iki kademeli bir hukuk sistemi altında, yaklaşık 500.000 İsrailli yerleşimciyle birlikte bu bölgede yaşıyor. İsrail, aşırılıkçı yerleşimcilerle ilgili işgal iddialarını şiddetle reddediyor.
Ancak bu olay da gösteriyor ki İsrailli aşırılıkçı yerleşimciler Batı Şeria’yı işgal ederken İsrail ordusunu bile çileden çıkaracak derece saldırgan davranıyor. Bölgede yaşayan Filistinliler ise bu aşırılıkçıların şiddet eylemlerinden fazlasıyla etkileniyor ve toprakları her geçen gün biraz daha işgal ediliyor.
Bölgede bunlar yaşanırken İsrail ordusu ve Hamas arasında bir ateşkese ulaşmak için de çabalar sürüyor. İsrail’in stratejik işler bakanı Ron Dermer dahil olmak üzere üst düzey İsrailli yetkililer, Gazze’deki ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin görüşmeleri yeniden başlatmak için Pazartesi günü Washington’a uçtu.
Ancak İsrail’in haftalardır bu bölgede en şiddetli saldırılarını tekrar başlatmasıyla birlikte uzmanlar, 20 aydan uzun süren savaşı sona erdirmek için yürütülen müzakerelerin büyük ölçüde sonuçsuz kalacağından endişe duyuyor.
ABD Başkanı Donald Trump Cuma günü gazetecilere, önümüzdeki hafta içinde ateşkes anlaşmasına varılabileceğini söyledi. Trump, hafta sonu bu iddiasını yineledi. Cumartesi günü yaptığı ilk paylaşımda, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun “şu anda Hamas ile rehinelerin geri alınmasını da içeren bir anlaşmanın müzakere sürecinde” olduğunu belirtti ve Pazar günü her iki tarafa da “GAZZE’DE ANLAŞMAYA VARIN. REHİNELERİ GERİ ALIN!!!” çağrısında bulundu.
Netanyahu da benzer bir iyimserlik sergiledi. İsrail lideri Pazar günü, İsrail, İran ve ABD’nin hepsinin birden başarısını ilan ettiği 12 günlük İsrail-İran çatışmasının sona ermesine atıfta bulunarak, “bu zaferin ardından birçok fırsat ortaya çıktı” dedi. Netanyahu, amaçlarının “öncelikle rehineleri kurtarmak” olduğunu söyledi.
Netanyahu’nun açıklamaları, İsrail’in savaştaki hedeflerine bakışında potansiyel bir değişiklik olduğunu gösteriyor. Netanyahu daha önce, 50’sinin hâlâ Gazze’de olduğu (ve 27’sinin İsrail tarafından öldürüldüğü düşünülen) rehineleri kurtarmaktan çok Hamas’ı yenmeyi öncelikli hedef olarak belirlemişti. Ancak bu gelişmeler rehinelerin kurtarılmasının önceliklendirildiğine dair mesajlar içeriyor.
İsrail, Hamas silahsızlanıp dağılana kadar savaşı sona erdirmeyeceğini savunuyordu. Hamas ise şartlar arasında savaşın kalıcı olarak sona ermesi ve tüm İsrail güçlerinin Gazze’den çekilmesi yer almadıkça ateşkes anlaşmasını kabul etmeyeceğini belirtiyor. Buna karşın İsrail bu konuda herhangi bir söz verme konusunda son derece isteksiz davranıyor.
Ancak diplomatik görüşmelerin sürmesine rağmen İsrail’in Gazze’ye yönelik yoğun saldırıları, müzakere çabalarını daha da zayıflatabilir. İsrail güçleri Pazartesi günü en az 60 Filistinliyi öldürdü. Tankların Gazze şehrinin doğu bölgelerine girdiği ve Gazze’nin kuzeyindeki birkaç okula bombaların düştüğü bildirildi. Bu okullarda barınan yerinden edilmiş ailelere tahliye emri verilmişti. İsrail, sivillere yönelik riski azaltmak için önlemler aldıktan sonra komuta ve kontrol merkezleri de dahil olmak üzere militan hedefleri vurduğunu iddia ediyor.
Birleşmiş Milletler’e göre Gazze Şeridi’nin yüzde 80’inden fazlası şu anda tahliye emri altında veya İsrail’in askeri bölgesi içinde bulunuyor. Pazartesi günü verilen yeni tahliye emirleri, Gazze’nin kuzeyindeki geniş bir alanı tahliyeye zorladı. İsrail güçleri, Ekim 2023’te savaşın başlamasından bu yana 56.000’den fazla Filistinliyi öldürdü ve Gazze’nin 2,3 milyonluk nüfusunun neredeyse tamamını yerinden etti.
Pazartesi günü İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) de Gazze’deki yardım dağıtım noktalarında Filistinli sivillerin zarar gördüğünü kabul etti ve İsrail askerlerinin “alınan dersler”in ardından yeni talimatlar aldığını ekledi. Ancak İsrail ordusunun bu tip açıklamalarına artık hiç kimse güvenmiyor.
Yüzlerce kişi, ABD ve İsrail destekli bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı’ndan gıda yardımı almaya çalışırken öldürüldü veya yaralandı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, bu sistemi “doğası gereği güvensiz” ve “insanları öldüren” bir yöntem olarak nitelendirdi.
İsrail, ısrarla sivilleri hedef almadığını savunuyor. Ancak Gazze’deki İsrail askerleri ve komutanları geçen hafta İsrail gazetesi Haaretz’e, ordunun askerlere yardım merkezlerinin yakınındaki kalabalığı dağıtmak için tehdit oluşturmadıkları açık olsa bile kasıtlı olarak ateş açma emri verdiğini söyledi.
İsrail bu iddiaları da reddediyor ve Netanyahu ile Savunma Bakanı Israel Katz bunları “kan iftirası” olarak nitelendiriyor. Haaretz ayrıca İsrail Askeri Başsavcısının IDF’nin araştırma birimine, yardım dağıtım noktalarında İsrail güçleri tarafından işlenmiş olası savaş suçlarını soruşturması talimatını verdiğini de bildirdi. Ancak bu savaş ortamında bu tür hukuki girişimlerin de işe yaramayacağını öngörebiliriz.
Sonuç itibariyle, eline tarihi bir fırsat geçtiğini düşünen ve iç politikada yolsuzluktan ceza alma tehdidi altında iktidarda daha uzun kalma planlarını yapan Netanyahu, Gazze’yi tamamen İsrail kontrolüne almadan ve Hamas’ı yok etmeden bölgeden çekilmek istemiyor ve ölüm saçmaya devam ediyor.
Bu açıdan düşünüldüğünde Netanyahu’nun rehineler karşılığında ateşkes sözüne güvenmek mümkün değil. Ancak Trump’ın ateşkes için bastırması da Netanyahu hükümetini düşündürüyor.
İran’a saldırısını bir başarı olarak gösteren Netanyahu, İsrail aşırı sağının hükümetine verdiği destekten de olmamak için Gazze’de katliamı sürdürüyor. Batı Şeria’da ise İsrail aşırı sağının desteği ile günden güne ilerleyen Yahudi aşırılıkçı yerleşimci gruplar, işgal politikasına tam gaz devam ediyor. Tüm dünya kamuoyuna ise çaresizlik içinde Filistinlilere üzülmekten ve sonuç vermeyen sokak eylemlerine girişmekten başka çare kalmıyor.
Yine de… İsrail’in tüm bu yaptıkları, dünya kamuoyu gözündeki “soykırımcı” imajını her geçen gün daha çok besliyor. Gelecekte bu yıkılan imajın da İsrail’e olumsuz getirileri olacaktır. Söylem gücünü kaybeden İsrail, tüm dünyada istenmeyen, sevilmeyen, reddedilen ve iddiaları ciddiye alınmayan bir aktör olmaya doğru ilerliyor.