Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    • Destek Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » Dünya Gündemi: Bir Gövde Gösterisi Olarak Şangay İşbirliği Örgütü Zirvesi
    Bültenler

    Dünya Gündemi: Bir Gövde Gösterisi Olarak Şangay İşbirliği Örgütü Zirvesi

    Bahadır Çelebi2 Eylül 20255 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    Hariçten Gazel Haftalık Dış Haberler Bülteni (26 Ağustos-1 Eylül 2025)

    Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 25. toplantısını Çin’in Tianjin kentinde gerçekleştirdi. Toplantının anlam ve önemi ile sonuçlarına geçmeden önce ŞİÖ neydi madde madde bir hatırlayalım:

    • Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), 1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan’ın sınır sorunlarını çözmek ve üyeler arası güveni arttırmak üzere bir araya gelmesiyle kurulan Şangay Beşlisi’nin devamı olarak 2001 yılında kuruldu. 2001 yılında Çin ayrıca, Dünya Ticaret Örgütü’ne de üye olmuştu.
    • Orijinal beşliye 2001 yılında Özbekistan da katıldı. Ardından 2017’de Hindistan ve Pakistan, 2023’te İran ve 2024’te Belarus’un katılımıyla ŞİÖ, üye sayısını ona çıkardı. Afganistan ve Moğolistan gözlemci ülkeler; Türkiye, Mısır, Malezya ve Vietnam ise “diyalog partneri” olarak ŞİÖ’nün bir parçasıdır ki tüm bu ülkeler arasında yalnızca Türkiye NATO üyesidir.
    • On üye devletten oluşan ve Avrasya’nın siyasi, ekonomik ve uluslararası güvenlik örgütü olma iddiasında olan ŞİÖ, coğrafi kapsam ve nüfus açısından dünyanın en büyük bölgesel örgütü olup dünya toplam alanının yaklaşık %24’ünü (Avrasya’nın %65’ini) ve dünya nüfusunun %42’sini kapsamaktadır. 2024 itibariyle ŞİÖ’nün toplam nominal GSYİH’si, dünya toplamının yaklaşık %23’ünü oluştururken, satın alma gücü paritesine göre GSYİH’si dünya toplamının yaklaşık %36’sını oluşturmaktadır.

    Böylesine büyük bir potansiyele sahip ŞİÖ, üyelerine ciddi bir güvenlik şemsiyesi oluşturacak ya da üyeler arasında ekonomik bir birliğe gidecek yolları inşa edecek bir yapıya bürünemese de ABD önderliğindeki küresel siyasal sisteme bir meydan okuma platformu olarak öne çıkmayı başardı.

    Bu yıl 26 ülkenin katılımıyla 25.’si düzenlenen ŞİÖ Zirvesi, Putin ve Şi Cinping’in bir araya gelmesi ve özellikle de ABD ile ciddi bir gümrük vergisi kavgasına girişmiş Hindistan’ın lideri Narendra Modi’nin katılımıyla bir gövde gösterisine dönüştü.

    Alaska Zirvesi’nde Trump tarafından resmi törenle karşılanan Putin, bu görüşmeden sağladığı meşruiyet ve güçle, diğer bir küresel güç olan Çin’i de ziyaret etmiş oldu ki böylece Ukrayna Savaşı nedeniyle yaşamış olduğu köşeye sıkışmışlığı iyiden iyiye aştı.

    Şi Cinping ve Putin, ayrıca, ABD’nin Rusya ve Çin’in arasını açma politikasına karşı da kararlı bir duruş sergilemiş oldular.

    İki lider, ŞİÖ ruhuna uygun şekilde -her ŞİÖ zirvesinde olduğu gibi- çok kutupluluk ve Batı hegemonyasındaki küresel siyasal sisteme medyan okuma mesajları verdiler. Ancak bu yılki toplantı Trump’ın gümrük vergisi tehdidi ile tüm dünyayı köşeye sıkıştırdığı bir döneme denk gelmesi nedeniyle daha büyük bir sembolik öneme sahipti.

    Zira Hindistan Başbakanı Modi, sınır çatışmaları yaşadıkları Çin’in lideri ile bir araya gelerek sorunlara çözüm bulma niyetini ortaya koydu ve müttefiki ABD’ye -özellikle de gümrük vergileri nedeniyle bu aralar Washington’a çok sinirli olduğu için- sert bir mesaj göndermiş oldu. Bu ziyaret bir Hindistan Başbakanı’nın Çin’e yedi yıl sonra yaptığı ilk ziyaret olma özelliğini de taşıyor.   

    ŞİÖ’nün tek NATO üyesi katılımcısı olan Türkiye’nin lideri Erdoğan da Tianjin zirvesine katıldı. Şi Cinping ve Putin’in yanı sıra Azerbaycan ve Ermenistan liderleri ile de görüşen Erdoğan, Batı blokunun bir üyesi olmasına rağmen Asya ile de özel ilişkilere sahip bir ülkenin lideri olma pozisyonunu bir kez daha dünyaya göstermiş oldu.

    Tianjin zirvesi, 2001 yılında ŞİÖ kurulduğundan bu yana bloğun düzenlediği en büyük zirve olarak kayıtlara geçti. ŞİÖ, Pekin’in, NATO gibi Batı veya ABD liderliğindeki bloklara karşı, daha güçlü çok taraflı alternatifler oluşturma çabasının önemli bir parçasını oluşturuyor.

    Ancak tüm bu diplomatik ilişkiler, pozlar, iyi niyet mesajları ve gövde gösterisinin ne kadar somut sonuçlar doğuracağı da merak konusu. Reuters’ın verdiği bilgilere göre Çin, örgüt üyelerine bu yıl için 2 milyar yuan (280 milyon dolar) hibe ve 10 milyar yuan (1,4 milyar dolar) kredi taahhüdünde bulundu. Ayrıca güvenlik ve ekonomik işbirliğini güçlendirmek için ŞİÖ Kalkınma Bankası’nın bir an önce kurulması mesajını verdi ki ülkeler arası ticaretin Batı’dan bağımsız olarak gelişmesi için bu tür bir bankanın kurulması şart.

    Yine de bu çağrı ne kadar hayata geçecek göreceğiz. Zira üye ülkelere krediler verecek ve aralarındaki ticareti kolaylaştıracak bir ŞİÖ Kalkınma Bankası’nın kurulması konusu yıllardır konuşulmasına rağmen gerçekleştirilemiyor.

    Putin ve diğer bazı katılımcıların, Çin’in Japon saldırganlığına karşı direniş savaşı olarak adlandırdığı İkinci Dünya Savaşı’nın 80. yıldönümü nedeniyle Çarşamba günü Pekin’de düzenlenecek büyük askeri geçit törenine de katılmaları bekleniyor. Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un’un da bu törende yer alması bekleniyor ki Çin, Rusya ve Kuzey Kore liderlerinin bir arada bir görüntü vermesi sembolik açıdan çok önemli olacak.

    Ukrayna Savaşı açısından Rusya’nın böylesine ilgi gördüğü bir toplantıya katılması, diplomatik anlamda bir başarı iken Ukraynalı ve Avrupalılar için moral bozucu bir görüntü. Pekin yönetimi, Ukrayna Savaşı’nda tarafsız bir tutum sergilediğini iddia etse de savaş dönemi boyunca Çin, Rusya için ekonomik bir can simidi haline geldi.

    Ukrayna, Pekin yönetimini Moskova’nın kampanyasına doğrudan yardım sağlamakla suçlarken Moskova yönetimi ise müttefiki olarak gördüğü Çin’den Ukrayna konusunda daha fazla destek bekliyor. Ancak Pekin, Batı’nın yaptırımlarından kaçmak ve daha fazla cezai uygulamadan kurtulmak için Ukrayna konusunda açık bir şekilde Rusya’yı desteklemekten kaçınıyor.

    ŞİÖ Zirvesi’nin ardından Tianjin Deklarasyonu adı koyulan sonuç bildirgesi kabul edildi. Deklarasyon her yıl düzenlenen ŞİÖ Zirveleri’nin sonuç bildirgelerinden çok farklı değildi.

    Uluslararası sistemin bir dönüşümden geçtiğini vurgulayan deklarasyon, uluslararası sistemin daha adil ve eşit temsile dayalı çok kutuplu bir yöne evrildiğinin altını çiziyor. Öte yandan bu dönüşüm sürecinde yaşanan jeopolitik cepheleşmenin ŞİÖ bölgesinin ve tüm dünyanın güvenlik ve istikrarına tehdit oluşturduğu da yapılan tespitler arasında.

    25. ŞİÖ Zirvesi, önceki zirvelere nazaran dünyada daha büyük bir yankı uyandırdı. Ancak üyelerinin kendi aralarındaki problemleri dahi çözemediği ŞİÖ, halen ABD önderliğindeki Batı bloğuna meydan okuyacak bir birlik görüntüsünden çok uzak. Yine de Çin önderliğinde Avrasya’da bir hareketlilik olduğu çok açık. Dolayısıyla ŞİÖ (ve BRICS) gibi Avrasya odaklı birliklerin geleceği, Çin’in göstereceği ekonomik ve diplomatik performansa bağlı şekilde gelişecek.

    Dünya Hariçten Gazel M
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikTürkiye’de Dijital Medyanın Geleceği: Kalite Neden Düşüyor ve Çözüm Ne Olabilir?

    Diğer İçerikler

    Yazılar

    Türkiye’de Dijital Medyanın Geleceği: Kalite Neden Düşüyor ve Çözüm Ne Olabilir?

    1 Eylül 2025 Gökhan Korkmaz
    Podcast

    Nükleer Rönesans Mümkün mü? | Çerçeve S3 #76

    1 Eylül 2025 Serim Çetin ve İlkan Dalkuç
    Bültenler

    ABD Gündemi: Kafkasya Açılımı, Ukrayna’da Barış Çabaları, Ara Seçimlere Hazırlık

    1 Eylül 2025 Emrullah Özdemir

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    Dünya Gündemi: Bir Gövde Gösterisi Olarak Şangay İşbirliği Örgütü Zirvesi

    2 Eylül 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Türkiye’de Dijital Medyanın Geleceği: Kalite Neden Düşüyor ve Çözüm Ne Olabilir?

    1 Eylül 2025 Yazılar Gökhan Korkmaz

    ABD Gündemi: Kafkasya Açılımı, Ukrayna’da Barış Çabaları, Ara Seçimlere Hazırlık

    1 Eylül 2025 Bültenler Emrullah Özdemir

    AKP, Kemalizm ve Milliyetçilik

    29 Ağustos 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Eylül 2025
    • Ağustos 2025
    • Temmuz 2025
    • Haziran 2025
    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}