[voiserPlayer]
Geçen hafta dünya piyasalarında bir hisse senedinde gerçekleşen küçük yatırımcı hareketleri sonucu bazı hedge fonlarının (Serbest yatırım fonu) büyük zararlar yazması önemli bir gündem oldu. Aslında daha önce defalarca gerçekleşmiş bir olayın bu sefer beklenmedik bir ortamdan, beklenmedik bir yatırımcı kitlesi tarafından yapılıyor olması gündem olmasının ana nedeniydi. O nedenle olayın nasıl ve kimler tarafından geliştirildiği hikâyeyi ilginç kılan esas unsur. Bu yazı uzun süre tartışılacak bu hikâyenin detaylarını anlatma motivasyonlu bir yazıdır.
Hikâyenin bana kalırsa baş kahramanı Roaring Kitty (kükreyen kedicik) takma adlı bir Reddit kullanıcısı, gerçek adıyla Keith Gill. Yazılar yazdığı platform Reddit ise bizdeki EkşiSözlük benzeri bir tartışma platformu. Bu platformun altında farklı farklı konu başlıkları var ve o alt başlıklarda insanlar o konuyu tartışıyorlar. Bu alt başlıklardan birisi de hisse senetlerinin tartışıldığı r/WallStreetBets alt başlığı. 2012’den beri faaliyet gösteren bu alt başlıkta yaklaşık 4 milyon civarı üye bulunuyor ve burada insanlar hisse senetleri hakkında fikirlerini söylüyor ya da söylenenleri takip ediyor. Fikirlerini beyan edenlerden birisi de hikayenin baş kahramanı olan Roaring Kitty takma adıyla yazan Keith Gill. Keith Gill, Massachusetts’te bir sigorta şirketinde finansal eğitim vermekte ve henüz 34 yaşında. Gill 2019 yılında 53000 dolarlık bir hisse senedi yatırımı yapıyor ve bunu da Reddit’e yazıyor. Yatırım yaptığı şirketin adı ise GameStop.
Hikâyenin bir diğer önemli unsuru ve nesnesi ise bu olay nedeniyle dünyaca tanınır hale gelen GameStop şirketi. GameStop bir bilgisayar oyunu satış mağazası zinciri. Firma, bilgisayar oyunu, bu oyunların kahramanlarının hediyelik eşyaları ve oyun konsolları satıyor. Binlerce mağazası olan bir şirket. Fakat sorun şu ki bu firma son dönemlerde satış yapmakta zorlanıyor, hem oyunların online olarak satılması durumu negatif etkiliyor hem de pandeminin etkisiyle insanlar mağazalardan daha az alışveriş yapıyor. Aslında pandemi öncesi 2019 yılında bile satışları %30 düşmüş. Oyunların CD’dense direkt online indirilmeye yönelinmesiyle satışları zamanla azalıyor. Gidişatı biraz da DVD, oyun ve VHS kasetleri satan, zamanla internetin gelişimiyle ve Netflix gibi daha kolay alternatiflerin ortaya çıkışıyla batmaya yüz tutan Blockbuster şirketini andırıyor. Firma halka açık bir firma, borsada işlem görüyor, yani yatırımcılar bu firmanın hisse senedini alıp satabiliyor. Firmaya yatırım yapanlardan biri ise yukarıda bahsi geçen Keith Gill. Keith Gill genel dünya gidişatının ve firma bilançolarının aksine firmanın geleceğine güveniyor. Bu güvenini de yukarıda bahsettiğim Reddit alt platformunda anlatıyor. Hatta kendisi YouTube ve TikTok videoları da çekiyor. Gill örneğin GameStop’un yeni oyun konsollarının iyi kar getireceğini ve bunun henüz fiyatlanmadığını düşünüyor. İlk başlarda çok ilgi göremese de kendisini takip eden birileri var, onlara kendini inandırıyor ve bu kitle o neredeyse biz ordayız diyor. Zamanla takipçileri de alım yönünde işlem yapmaya başlıyor. Gill kendine bağlı bir kitle edinmeye başlıyor ve kitle hisseye, yani GameStop’a, kendini adamaya başlıyor. Roaring Kitty videolarının altında harıl harıl tartışmaya giriyorlar, hatta video oyun konsolları hakkındaki gizli olduklarını düşündükleri ayrıntıları bile araştırıyor bu insanlar. Borsada hissesine âşık olmak diye bir tabir vardır, çok muhtemelen önce hisseye Gill sayesinde inanıyorlar sonra da Gill gibi âşık oluyorlar ve piyasanın görmediği, göremediği şeylerde keramet arıyorlar, fakat bu kitle Reddit kullanıcılarının sadece bir kısmı. Buraya tekrar geleceğim.
Keith Gill her ne kadar firmanın işlerinin iyiye gideceğini düşünse de hedge fonları şirketin hisselerinin değerinin düşeceğinin farkında ve bir nevi buna karşı iddia oynuyorlar. İddianın yöntemi ise finans dilinde açığa satış (short selling) olarak geçiyor. Siz bir şirketin hisselerinin yükseleceğinin düşünürseniz gider elinizde olmayan o şirketin hisselerini alırsınız ve yukarı çıktığında satarsınız. Fakat düşeceğini düşünürseniz hisseyi normalde satarsınız, ama elinizde hisse varsa. Peki, elinizde hisse yoksa ve bu düşüşten para kazanmak istiyorsanız ne yaparsınız? Böylesi bir durumda açığa satış denen yöntemle elinizde olmayan hisseyi satıp düşüşten de para kazanabilmek mümkün. Hisseleri bir nevi başkalarından geri yerine koymak şartıyla ödünç alıyorsunuz ve aldığınız hisseyi hissenin fiyatı yüksekken satıyorsunuz. Hisseyi, örneğin fiyatı 100 dolardayken sattınız ve hisse yine örneğin 50 dolara düştü, oradan alıp tekrar ödünç aldığınızın yerine koyuyorsunuz. Dolayısıyla 100 dolardan satmış olduğunuz hisseyi 50 dolardan yerine koymuş oluyorsunuz ve tek bir hisseden 50 dolar kazanıyorsunuz. Ama bunun belirli bir süresi var, siz hisseyi belirli bir süreliğine ödünç alıyorsunuz ve o süre sonunda yerine koymak zorundasınız. Açığa satış hikayesinin düşüş beklentisinden sonraki ikinci kilit noktası da tam burası. Mervin Capital, Point72 ve Citron Capital gibi hedge fonları, firmanın bozulan işleri nedeniyle hisse fiyatının düşeceğine oynayıp bu şekilde yüklü açığa satış işlemi yapmış. Yine bu bilgi de burada dursun.
2021 Ocak ayına gelindiğinde Keith Gill’in umut ettiği kerametleri göstermeye başlıyor hisse. Bunlardan ilki Ocak tatilinde firmanın online satışlarının artışıyla oluyor. Bu durum hisse senedinin fiyatını biraz yükseltiyor. Devamında ise 11 Ocak’ta GameStop firmasının yönetim kuruluna üç yeni isim katılıyor. Katılanlardan biri ise Ryan Cohen, internetten pet ürünleri satan ve yaklaşık 42 milyar Dolarlık değeri olan bir firmasının sahibi. Ryan Cohen’in firmaya katılımıyla hisse fiyatı 11 Ocak tarihinde %12,72 artışla 19 dolar oluyor. Gill firma değerinin hızla yükselmesiyle elde ettiği karı Reddit’te görselle paylaşıyor ve bu tarihte hisseye ilgi birden hızla artıyor. 13 Ocak’ta ise %57’lik bir yükseliş daha gerçekleşiyor. Bu arada Mervin Capital gibi şirketlerin açık pozisyonda olması haberinin Reddit platformunda paylaşılması da Reddit okurlarının bu hisseyi alma iştahlarını arttırıyor. Platformda yapılan tartışmalarda kullanıcılar açığa satış yapan firmaların bu hisseleri nihayetinde tekrar almak zorunda olduklarının farkında, zira açığa satış yapanlar emaneti belirli süre içinde yerine koymak zorunda. Bu nedenle eğer fiyatı yukarı hep beraber çekerlerse açığa satış yapan firmaların mecburen yüksek fiyattan hisseyi almak zorunda olduklarının gayet farkındalar. Buna finans dilinde short squeeze deniyor ama Reddit gibi bir platformda buluşan küçük yatırımcılarla yapılması bir ilk.
Buraya bir not daha eklemek gerekir ki alımlarda opsiyon kontratları da devreye giriyor. Call option, opsiyon alıcısına belirli bir süre içinde belirli bir fiyattan hisse senedi veya başka bir varlığın satın alma hakkını veren finansal sözleşmelerdir. Call Option ile belirli bir komisyon karşılığında belirli bir süre içerisinde daha önce belirlenen bir fiyattan hisse alma hakkı elde edersiniz. GameStop olayında 19 dolar gibi bir satın alma hakkıyla Call Option sözleşmesi yaptığınızı varsayın, daha önce yaptığınız Call option sözleşmesi sayesinde hisse senedinin 198 doları gördüğü Perşembe günü 19 dolardan o hisseyi alma hakkınız bulunmakta. Böylelikle de opsiyon hakkınızı kullandığınızda mevcut değeri o gün 198 dolar olan hisseyi daha önce yaptığınız sözleşme sayesinde 19 dolardan elde etme şansınız olur. Burada bu Call Optionlar da devreye girmiş. Tüm bu açığa satışların ve opsiyon fiyatlamasının farkındalığıyla beraber GameStop hissesinde hızla alımlar geliyor. Alımların gelmesiyle hisse fiyatları da artıyor. Hatta kullanıcılardan bazıları kendi aralarında belirli bir fiyata kadar satmayacaklarına yemin ediyorlar. Bu rakamlardan biri 420,69 dolar. 420 Kuzey Kaliforniya’da 1971’de bir Marihuana tarlası haritası bulan San Rafael Lisesi öğrencilerinin her gün saat 4:20’de yola çıkıp bu tarlayı bulmaya çalışmasının hikayesinden geliyormuş ve o tarlayı hiçbir zaman bulamamışlar ama eğlence o tarlayı bulmak için yola düşmekteymiş. Zamanla 420 çok moda bir sayı olmuş. Diğeri de zaten 69, malum. Yani bu insanlar fiyatlamayı bir değerlemeyle yapmıyorlar, keyfi ama simgesel sayılar belirliyorlar satmak için. Hiç de Wall Streetvari bir davranış değil. İkinci fiyatlama ise kiminde 1000 dolar. Bu fiyata gelince satacak bir kısmı. Kime satacaklar peki? Açığı olan hedge fonlarına ve hissenin daha da yukarı gitmesini bekleyen birileri varsa onlara. Buradan bu tür alımları hızlandıran ve bu hikâyede katalizör görevi gören diğer parçaya geçeyim: Robinhood uygulaması.
Reddit kullanıcıları aslında çoğunluğu genç 20’li 30’lu yaşlarda. Ve bu hisse alım işlemini komisyon ücreti almayan Robinhood ve Webull gibi platformlardan yapıyorlar. Örneğin Türkiye’de komisyonlar her bir alım ve satım için 10 binde 7 ila 10 binde 20 arasındadır genelde ama ABD’de Robinhood uygulamasında komisyon ücreti alınmıyor. Bu da gençlerin çok kolay hisse alıp satmasına yol açıyor, komisyonsuzluk bir anlamda hisseye atak yapmayı kolaylaştırıyor. Evlerde oturan gençler sıkıldıkça Robinhood üzerinden işlem yapıyorlar. Robinhood ise aslında bu küçük yatırımcıların alım satım taleplerini toplayarak büyük alım satım yapan firmaların karşısına bir nevi toplu talep olarak koyup onları match ettiriyor. Yani aslında büyük alıcı ve satıcıların karşısına karşı talep olarak konmasına yardımcı oluyor ve hissenin sığ bir hisse olmaktansa hacimli bir hisse haline gelmesini sağlıyor. Sizin elinizde çok sayıda hisse varsa ve bunları elden çıkarmak isterseniz elbette satışınıza karşılık alıcı bulabilmek istersiniz büyük alıcı ve satıcılar olarak, dolayısıyla Robinhood uygulaması hisseleri hacimli hale getiriyor ve bunun karşılığında da büyük alıcı ve satıcılardan ücret alıyor.
Redditçilerin hisse alımlarına devam etmesinin yanında Elon Musk’ın da bu Reddit hareketini destekler şekilde twit atmasıyla alım dalgasının boyutu daha da büyüdü ve geçtiğimiz çarşamba günü hisse 347 dolara kadar çıktı. Perşembe günü ise %44 düşerek 193,60 dolardan işlem gördü. Perşembe günü Reddit tartışmalarında Keith Gill’in muhtemelen hisseleri sattığı yönünde tartışmalar dönmeye başladı fakat Gill hesabının son halini göstererek hala hisseyi satmadığını burada olduğunu ilan etti. Bu Gill destekçilerini daha da kamçılayan bir duruş oldu ve alımlar tekrardan başladı (tek etken bu mu buna kesin emin değilim ama bir etken), bu kitle bu hareketten (en azından şimdilik) dönmüyor. En son Cuma günü bu çılgınlıkla %67,87’lik artışla sene başı 17 dolar olan GameStop hisseleri 325 dolar değerden kapandı. Kapandı ama buradan en büyük zararı hissenin düşüşüne oynayan hedge fonları gördü. Açık pozisyonlarını kapatmak için mecbur yüksek fiyatlardan alım yapmak zorunda kalan fonlar yüksek zarar ettiler. Bu açığa satış işlemlerine karşı operasyonu yine zor zamanlar geçiren ve düşme eğilimine girmiş AMC Theaters, Bed Bath & Beyond gibi hisselerde de uygulanarak orada da açığa satış yapanlar ağır şekilde cezalandırıldı. Mervin Capital’ın yaklaşık 2,5 milyar dolar zarar ettiği biliniyor. Ocak ayındaki açığa satışları kapatmanın getirdiği zarar hedge fonlar için 23 milyar dolar gibi inanılmaz bir değer. Zararların edilmesiyle birlikte her zaman müdahalesiz bir piyasa isteyen hedge fonları müdahale talebinde bulundular. Yine Robinhood tarzı uygulamalarda da alım işlemlerinin yapılmasının önüne geçilerek oyunun kuralları hedge fonları lehine bozulmaya çalışıldı.
Sonuçta bir tarafta küçük yatırımcı olarak sosyal medya kullanan ve tartışma platformlarında tartışan ve bir kısmı kendilerince bir duruş sergileyen, zihinleri farklı çalışan genç bir nesil var, diğer tarafta ise tanrısal güce ulaşmış, piyasanın hemen hemen her zaman kazananı statüsünde olan ve dünyayı sadece kendilerinin anladığını düşünen ve bunu da birtakım ileri derece matematik bilgileriyle yaptıkları vehminde olan hedge fonları var. Hikâyeyi romantize eden de bu sıradan insanların küçük yatırımcı olarak Hedge Fonlarına GameStop firması özelinde diz çöktürmesiydi. Takip ettiğim kadarıyla bu gençlerin bir kısmı gerçekten bu alışılmadık yöntemle bu işten para kazanmak isterken, diğer başka bir kısmı hedge fonlarına ders vermek istiyorlar, başka bir kısmı ise tamamen işin eğlencesinde, yani Redditçiler dediğimiz insanlar da tek tip değil. Bu da bize organize şekilde hareket etmekle birlikte farklı amaçları olan bir Reddit grubunun varlığını işaret ediyor. Bu insanlardan tek bir anlam çıkarmak, hepsinin ortak bir amacı varmış gibi manalar yüklemek tam doğru olmaz. Her ne kadar yaptıkları hedge fonlarının canını yakmak olsa da piyasayı takip edenler bilir ki 325 dolara çıkmış bu hisseler günün birinde birilerinin elinde kalmış olarak hak ettiği değerler olan 15 dolarda ya da aşağısı bir fiyatta yine işlem görecektir. Kısa dönemde şirketlerin bilanço rakamlarıyla uyuşmayan bu fiyatlamalar görülse de uzun dönemde o fiyatlara birilerinin elinde kalmış şekilde inecektir. Çok muhtemelen de bu hisseler Reddit üzerinden alım yapmış birilerin elinde kalmış olacaktır. Bu büyük zararı gören insanların derdi para kazanmaksa çok mağdur olacaklar. Fakat okuduklarımdan anladığım tüm Reddit kullanıcıları da kazanç peşinde değil. Yani aslında bu bir kısmı için bir hatıra, büyük kayıpları olma durumu olsa da. Elbette küçük yatırımcıların birleşerek hedge fonlarınaa zarar vermesi açısından GameStop olayı çok önemli bir hatıra, fakat Redditvari hareketlerin devamının geleceği, buradan bir devrim çıkacağı türü iddialar bana kalırsa bir zemine oturmuyor. Ayrıca hedge fonlarına büyük bir ders verdiklerini düşünenler belki de hedge fonlarının bir ders aldığı konusunda fazla aceleci davranıyorlar. Ama şurası kesin, hedge fonları yöneticilerinden çok daha farklı şekilde dünyaya bakan bir nesil var ve yeni nesil ortamlarda beraber hareket ederek hisse fiyatını buralara çekebilmeleri gerçekten de finans tarihinin en enteresan olaylarından.
Fotoğraf: Gilly