Müzik, tarih boyunca toplumların ve o toplumu oluşturan farklı grupların kendilerini ifade etmek için kullandığı önemli bir sanatsal araç olmuştur. İlk insanların “büyü” amacıyla esinlendiği ezgiler, melodiler ve tınılar dinsel bir ifadenin sunumuna evrilmiş; devrimlerden, yoksulluklardan, acılardan, mutluluk ve sevinçlerden, ulusal mücadelelerden etkilenmiş; bazen de sadece gündelik kaygıdan uzaklaşmanın bir yolu olarak görülerek eğlenme amacı gütmüştür.
Alt kültür grupları, müziğin tarihsel ve toplumsal koşullardan etkilendiğinin önemli bir ispatı olma niteliği taşır. Country müzik türü veya Western müziği de bu koşulda değerlendirilebilecek bir örnektir.
Geleneklerin Eğlence Üzerinden Kendini Yeniden Üretmesi
Amerika’nın Teksas, Arizona, Tennessee, Arkansas, Alabama, Kentucky gibi Güney bölgesinde kalan yerli halkı ve bu halkın kültürü, Country müziğin çıkış noktasını oluşturur. Bu müzik türü, Birleşik Devletlerin kırsal yaşamını gösteren beyaz kökenli köylü müziğidir. Country “çiftçiler, kovboylar ve güneyli insanların müziğidir” aslında.
20. yüzyılın beyaz, çoğunlukla Güney kökenli, köylü ve çalışan sınıfına mensup insanların oluşturduğu bu popüler müzik türü (Neal, 2019;17) başlarda popüler olma amacı taşımadan Güneyli halkın kendisini ifade etme aracı olarak görülüyordu. Ancak teknolojik araçların gelişmesiyle birlikte popüler müziğin içerisinde yer almaya başlayan bir kültürel pratiğe dönüştü.
Country müzik, Amerika’ya göç eden ilk Avrupalı sömürge kuşaklarının halk şarkılarının Amerikan uyarlaması halini alarak zamanla gelişmiştir. Britanya Adaları ve Avrupa’dan getirilen beyaz insanların halk ezgileri bu şekillenmeye katkı sunmuştur. Çoğunluğunu İskoç ve İrlandalı grupların oluşturduğu Avrupalı Beyazlar (İsveç, Finlandiya, İtalya, Almanya, Fransa gibi ülkeler de vardır), geleneklerini buraya taşıyarak “Old-time Müzik” denilen türün Amerika’da oluşmasına vesile olmuşlardır. Bu nedenle, geleneksel Amerikan halk müziğinin içinde Avrupa baladlarının etkisi görülür.
Avrupalı göçmenler dışında Afrikalı göçmen ve köleler de bölgede yerleşmiş gruplar arasındaydı ve Blues müzik özelinde kültürel olarak “yerli Amerikalılığa” etki etmişlerdi. Bu göçmen grupların ve kölelerin inşa ettiği, Kanada, Teksas, New England, Midwest ve Kızılderili halkın yaşadığı bölgelere göre değişiklik gösteren Appalachia müzik türü de Country müziğin doğmasında etkili olmuştur.
Benzer şekilde İskoçya, İrlanda, Galler gibi bölgelerde yaygın olan geleneksel Kelt müziği, kilise törenlerinde ölen kişiye ithafen söylenen ağıtlardan oluşturulan Gospel müzik, Kızıldıreli (Cherokee) müziği de Country müziğin kökenini meydana getiren diğer unsurlardır. Başka bir örnek ise Kanadalı Fransızların Louisiana bölgesinde oluşturdukları Cajun müziktir.
Görüldüğü gibi Country müzik, birden fazla etnik grubun bir araya gelerek ve kendilerinden bir şeyler taşıyarak yarattığı son derece eklektik bir müzik türüdür. Dolayısıyla tarihsel olarak farklı etnik grupların farklı şekillerde ve farklı amaçlarla icra ettikleri bir dönüşüm yaşamıştır.
Etnik olarak Amerika’nın Güney bölümünü meydana getirdiklerinden dolayı Country şarkılarda Güneyli aksanları ile karşılaşılır. Hatta Amerikan yaşantısı içinde bu durum bir “ötekileştirme” meselesi olarak yer alır. Kent ve kır ayrımı Country müzik güftelerinde Güneyliler ve onların kültürel simgeleri üzerinden kendisini oldukça hissettir.
Country müzik esasen, toplum içinde “ezilen” köylü sınıfının hayatından kesitler anlatmak için icra edilen bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Amerika’nın Güney bölümünde yaşayan yerli halkın günlük yaşamlarını, aşklarını, yalnızlıklarını, dostluklarını, “hayat gerçekliklerini” ve Amerika’nın geleneklerini duygusal temalarla yansıtan; isyankâr veya devrimci bir amaca sahip olmaktan ziyade daha çok bireysel duyguları anlatmak isteyen ve zihni dinlendiren bir folk müziktir. Bu özelliklerinin yerli halkın ifadesiyle “gerçek Amerikalılığı” yansıttığı düşünülür ve Amerikan kimliğinin önemli bir parçasını oluşturur.
Amerikan toplum yapısının muhafazakâr kanadını temsil eden Country müzik, insanların bir araya gelerek toplum bağlarının gelişmesini teşvik etmiştir. Aynı zamanda Amerikan geleneğini koruma ve sürdürme işlevi de görür. İnsan ilişkileri ve aile kavramı bu müzik türünde oldukça önemli bir tema olduğu için bir araya gelerek şarkı söyleme, dans etme gibi aktivitelere Country müzik kültüründe sıkça rastlanır.
Country Müzik Nedir?
Başta akustik gitar olmak üzere bonjo, keman, çelloban, dobro, mandolin gibi enstrümanlarla çalınan Country şarkılar, ilerleyen dönemlerde Caz müziğinin eklemlenmesiyle piyano, davul, kontrbas hatta günümüzde elektrogitarın da dahil olduğu geniş bir enstrüman skalasına geçiş yapmıştır.
Bunun yanında Country rock; hızlı hareketlerle çalınan mandolin ve banjo ile klasikleşmiş Hollywood Kovboy müziği; Bluegrass, Honky-tonk, 1930’lar öncesinde çalınan gospel ve old-time müziği karışımı Outlaw Country; Rockabilly; Countrypolitan; Bob Wills ile popülerleşen dans müziği Western Swing; country pop; pop müziğe kayarak 1960’lı yıllarda talebi artan Nashville Sound gibi (Sfetcu, 2021:5) çok çeşitli alt türleri bulunmaktadır.
Tarihi 1920’lere kadar dayanan bu müzik, özellikle radyo kullanımın yaygınlaşmasıyla birlikte Güneydoğu Amerika’da popülerliğini arttırmıştır. Türün ilk temsilcisi 1924 yılında çıkardığı “Wreck of the Old 97” adlı parçasıyla Vernon Dalhart’tır. Daha sonra 1930’lu yıllarda kovboy müziği ve Hillbilly müziğini birleştiren Jimmie Rogers önemli bir isim olmuştur.
Bu sayede Western tarzı ile Country tarzı birbiriyle iç içe geçmişti. Dönemin film müzikleriyle de birleşince popülerliği artmıştı. Zamanla kovboy kültürü ile özdeşleşen bir duruma gelmesinden ötürü Oklahama, Teksas, Alabama gibi bölgelerde de yoğun ilgiyle karşılanmıştır. Jimmie Rogers; Honk-tonk, Rockabilly ve Bakersfield sound türlerinin de geliştiricisi olmuştur (Sfetcu,2021:6). Özelikle1980 yılında “Şehir Kovboyları” filmi ile Country müziğin popülerliği daha da artmıştır.
Günümüzde Nashville merkezli bir tür olan Country müzik, 1950’lerle yükselişe geçen Rock müziğini de etkisine almış, çoğu Rock grubu veya Rock müziği sanatçısı ya Country müzik ile Rock müziğini birleştirmiş ya da piyasaya girişini Country müzik ile yapmıştır. Çünkü zamanın ruhu ve müzik endüstrisinin beklentisi de II. Dünya Savaşından sonra değişmiştir. Bu kapsamda kendi zamanlarının büyük beğenisine sahip olan Elvis Presley ve Bill Halley bu duruma örnek olarak verilebilir.
Country müziğin diğer müzik türlerinin de etkilediğini söylemek mümkündür. Hank Williams ve kendisinden sonra da oğlu JR. Hank Williams, Outlaw Country türüne Rock esintileri dahil etmiş, yine Country müziği Metal ve Pyschedelic Rock türü ile birleştirerek farklı bir yorum getirmiştir.
Country müzik, her ne kadar ötekileştirilmiş bir Güneyli kültürü olarak algılansa da Amerika’nın zaman içerisinde kendi lehine kullandığı ve pazarladığı bir kültüre dönüşmüştür. 1964 yılında kurulan Country Müzik Akademisinin bu alanda üretim yapan sanatçılara verilen bir ödül töreni haline gelmesi; 1927 yılında kutlamalarına başlanan “Bristol Sessions” serisinin Nashville Tennessee’de Country Müzik Müzesinin bulunması ve eski Amerikan Başkanı Richard Nixon’ın aldığı kararla her yıl Ekim ayında yapılan Country Müzik kutlamaları bunun bariz örnekleridir.
Johnny Cash, Kenny Rogers, Dolly Parton, Hank Williams, Loretta Lynn, Willie Nelson gibi birçok başarılı sanatçıya sahip Country müzik tarzı, tıpkı çoğu müzik türü gibi “modern” olana ayak uydurmak için kendine özgü yerel olandan bir nebze uzaklaşarak Blues, Jazz, Pop gibi türlerle daha çok kaynaşsa da ilgisini günümüzde de kaybetmiş değil.
Günümüzde Taylor Swift (özellikle yeni nesle Amerikalılığı sevdirmek için kullanılan bir “itgirl” haline gelmiş, kültürel emperyalizmin bir örneği olmuştur), Miley Cyrus gibi yeni jenerasyon isimlerle etkisini devam ettirmekte, gerek modada gerek müzikte gerekse Amerikan yaşamı içinde Güneyli kültürünün önemli bir parçası olarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
Kaynakça
- https://www.beatpazari.com/haber/country-muzik-nerede-cikti-country-muzik-tarihi-ve-kulturel-etkileri
- https://sanatsalseyler.com/country-muzik-nedir-tarihi-en-iyi-10-sanatci-ve-sarkisi/
- https://www.axe.com/tr/ilham/kultur/askin-muzigi-country-muzik.html
- Jocelyn R. Neal, “Country Music: A Cultural and Stylistic History”, Oxford University Press, 2.Basım, New York, 2019
- Nicolae Sfetcu, “Country Music”, 2021