Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » Merkezcilik Bir Anlam Taşıyabilir Mi?
    Çeviriler

    Merkezcilik Bir Anlam Taşıyabilir Mi?

    Jan-Werner Mueller30 Aralık 20215 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    [voiserPlayer]

    *Yazının orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.

    Siyasi merkezcilik, “ideolojik aşırılıklar çağı” olan 20. yüzyıl boyunca demokrasinin korunmasında açık bir rol oynadı. Ancak bugün, ABD’de olduğu gibi demokrasinin kendisi tehlikede olduğunda merkezcilik anlamsız ve hatta tehlikeli bir hâl alıyor.

    ABD Başkanı Joe Biden’ın iddialı planı “Daha İyisini İnşa Et” (Build Back Better, BBB), “merkezci” olarak bilinen iki Demokrat senatör, Arizona’dan Kyrsten Sinema ve Batı Virginia’dan Joe Manchin’in engeliyle karşılaştı. Yorumcular, bu “merkezci” etiketinin 2021’de gerçekte ne anlama geldiği üstünde durdu. Bu figürlerin merkezci olmaktan çok, yeniden seçilme kaygısı doğrultusunda ben-merkezci kişiler olduğunu düşünenlerse sadece kötümserler değil.

    Merkezciler hangi kriterlere göre değerlendirilmeli? Bu soru sadece ABD’de değil, Fransız siyasetinde yeni bir merkez yaratma vaadiyle önümüzdeki bahar yeniden seçimlere gidecek olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron için de önemli hâle geldi. İki ABD senatörünün durumunda olduğu gibi eleştirmenler, Macron’un, merkezciliği “zenginlerin başkanı” etiketini hak eden, sağın taleplerini uygulayan bir politikacı için bir sis perdesi olarak kullandığını söylüyorlar.

    O hâlde soru artık merkezciliğin tutunabilirliği değil, bu terimin bugünün siyasetinde bir anlamı olup olmadığıdır. Bu terim pek çok kişinin ideolojik aşırılıklar çağı olarak gördüğü 20. yüzyılda çok daha anlamlıydı. Merkezci olmak, anti-demokratik parti ve hareketlere karşı mücadeleye bağlılığı gerektiriyordu. Ancak o zaman bile kendilerini merkezciler olarak tanımlayanlar sıklıkla kötü niyetli olmakla suçlandılar. Tam bir liberal olan Isaiah Berlin, kendine has mizahıyla kendisini “sefil merkezciler, aşağılık ılımlılar, kripto-gerici şüpheci entelektüeller” arasında sayıyordu.

    İlk zamanlarda kendini merkezci olarak tanımlayanlar, faşizme ve Stalinizme karşı mücadelede biriktirdiklerinin kredisiyle ayakta kalabilirken, bilinçli olarak yapılan ılımlı siyasetin mirası o zamandan beri zayıfladı. Bugün pek çok ülkede yandaşlarına artık gerçek bir siyasi yönelim sağlayamayan, Soğuk Savaş’tan kalma bir tür “zombi merkezcilik” var.

    Alman Hıristiyan Demokratları, bunu yakın zamanda zor yoldan öğrendiler; Eylül ayındaki federal seçimlerde, Sosyal Demokratlar ile post-komünist Sol Parti arasındaki potansiyel koalisyona karşı merkezcilik taleplerinde olağanüstü bir başarısızlık gösterdiler. Partinin 1950’lerden fırlamış gibi görünen anti-komünist kampanyası, açıkçası yirmi birinci yüzyılın zorluklarına hitap etmiyordu. Görevi sona erecek hükümetin titiz maliye bakanı (ve şimdi müstakbel şansölye) Olaf Scholz’un Reichstag’da kırmızı bayraklar sallayacağı fikri oldukça tuhaf görünüyordu.

    Yine de, zombi Soğuk Savaş liberalizmine indirgenemeyecek iki merkezcilik biçimi bulunuyor. Bunlardan biri prosedürel merkezcilik: ABD gibi güçler ayrılığı olan sistemlerde politikacılar uzlaşmaya mecburdurlar; bu durum yasama meclislerinde net bir çoğunluğa nadir rastlanılan bir çağda daha da geçerlidir.

    Benzer bir zorunluluk giderek parçalanan Avrupa parti sistemlerinde de geçerlidir. Hollanda parlamentosunda şu anda en az 17 parti (hatta nasıl sayıldığına bağlı olarak daha fazla) bulunuyor. Ve haftalarca süren müzakerelerden sonra, Almanya’da yakında solcu Sosyal Demokratların ve Yeşillerin işletme dostu Hür Demokratlarla “trafik lambası koalisyonu” içinde olduğu bir hükümet göreve gelecek.

    Fragmantasyon -ister kurumsal ister siyasi olsun- politikacıları, demokrasiyi işler kılmak adına Hollandalı filozof Frank Ankersmit’in “ilkeli ilkesizlik” dediği kavramı benimsemeye iter. Ne de olsa çoğu insan uzlaşmaya kendi iyiliği için hevesli değil; kimse ikinci en iyinin en iyi olduğunu düşünmez.

    Bunun istisnaları ikinci makul merkezcilik biçimini benimseyenler: Pozisyonel merkezciler. Siyasi kutuplarla aralarındaki eşit mesafeyi pragmatizmlerinin ve “ideolojik olmayan” kimliklerinin kanıtı olarak gören pozisyonel merkezciler, genellikle (özellikle ABD’de) iki tarafı da tutmanın getirdiği primden yararlanmaya çalışırlar. Solcular ve sağcılar ortalığı ateşe verdiğinde makul görünen taraf olmaktan faydalanırlar. Macron, ilk seçim kampanyasında, ağır yükümlülükleri olan bu işi tek başına üstlenebildiğini göstermek için sürekli rakiplerinin -aşırı sağ Marine Le Pen ve aşırı sol Jean-Luc Mélenchon’un- radikalizmini vurgulamıştı.

    Soğuk Savaş döneminde anti-komünistler arasında oldukça popüler olan “at nalı teorisini” kullanan merkezciler, sıklıkla sol ve sağ popülizmin aynı anti-liberal uç noktada birleştiğini ima ederler. Ancak 1990’ların “Üçüncü Yol” teorisyenleri gibi, Macron’un destekçileri de “sol” ve “sağ”ın modası geçmiş etiketler olduğunu öne sürdüler, çünkü bu, eski sosyalistleri ve Gaulle’cüleri kendi politik hareketlerine davet etmelerinin önünü açtı.

    Ancak merkezcilik otomatik olarak demokratik olmak değildir. “Liberal güçlü adam” olarak adlandırılan Macron buna bir örnek. “Ne sol ne sağ” duruşu, açıkça teknokratik bir hükümet biçimini ima ediyor. Bu varsayıma göre herhangi bir politik zorluğa her zaman özgün ve rasyonel bir yanıt vardır. İşin doğası gereği, eleştirenler irrasyonel oldukları için azledilebilirler. Macron’un 2018’deki Sarı Yelekliler hareketinde gördüğü gibi bu yaklaşımla reddedilen demokratik çoğulculuk, daha sert bir geri tepmeye sebep olabilir.

    Hem prosedürel hem de pozisyonel merkezcilik, yerinde düzgün işleyen bir demokrasinin varlığı ön koşuluna dayanır ve asimetrik siyasi bir kutuplaşmanın yaşandığı ülkelerde gerçekten tehlikeli hâle gelebilir. Günümüzde Cumhuriyetçi Parti’nin artık demokrasinin temellerini tanımadığı ABD’nin geldiği durum budur. Bugünkü Cumhuriyetçiler, seçimlerde hile yapma, seçmenleri bastırma, seçimleri bozma ve yasamayı engelleme gibi işlerle uğraşıyorlar ve uzlaşmaya hiç yanaşmıyorlar. Biden artık Beyaz Saray’da olduğundan, Donald Trump’ın kindar ama güvenilir destekçisi Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell, Barack Obama’nın başkanlık döneminde mükemmelleştirdiği oyunun kurallarını izliyor.

    Şu anda Cumhuriyetçilerin durumunda olduğu gibi, siyasi muhalifler artık prosedürlere saygı göstermediğinde, prosedürel merkezcilik hiçbir anlam ifade etmiyor. Ancak pozisyonel merkezcilik için durum daha da kötü. Bir taraf demokrasiyi reddettiğinde taraflara eşit uzaklıkta durmak suç ortaklığıdır. Sinema ve Manchin’in zombi merkezcilik, prosedürel merkezcilik veya pozisyonel merkezcilik dışında söyleyecek hiçbir şeyleri yoksa, kendi seçmenleri bile aslında oldukça popüler olan siyasi girişimlerini engelledikleri için sonunda onları cezalandırabilir.

     Fotoğraf: Hulki Okan Tabak

    Siyaset
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikThe Transitional Era Between Two Eras of Denialism
    Sonraki İçerik Milletvekillerinin Twitter’da Benzer ve Karşıt Görüşlerle Bağ Kurma Davranışı

    Diğer İçerikler

    Videolar

    CHP’nin Kurultay Davası | Çavuşesku’nun Termometresi #257

    4 Haziran 2025 İlkan Dalkuç, Burak Bilgehan Özpek ve Melis Konakçı
    Yazılar

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Armağan Öztürk
    Videolar

    19 Mart Sonrasında Ekonomi | Enes Özkan | Çavuşesku’nun Termometresi #256

    29 Mayıs 2025 Enes Özkan, Melis Konakçı ve İlkan Dalkuç

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    İran-ABD İlişkilerinde 2025 Yılı Gelişmeleri

    4 Haziran 2025 Yazılar Erdal Kesin

    Dünya Gündemi: Ukrayna’nın Örümcek Ağı Operasyonu ya da Rusya’nın Pearl Harbor’u

    3 Haziran 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Türkiye’de İşgücü Piyasası: Perşembe’nin Gelişi Çarşamba’dan Belli midir?

    2 Haziran 2025 Yazılar Oytun Meçik

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Haziran 2025
    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}