Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » 2. Soğuk Savaş Başladı Mı? (1)
    Bültenler

    2. Soğuk Savaş Başladı Mı? (1)

    Bahadır Çelebi14 Haziran 20226 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    Hariçten Gazel Haftalık Dış Haberler Bülteni (7-13 Haziran)

    [voiserPlayer]

    Birinci Soğuk Savaş, 2. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra Sovyetler Birliği önderliğindeki sosyalist blok ile ABD önderliğindeki liberal-kapitalist-demokrat blok arasında yaklaşık 45 sene süren bir denge politikası dönemini anlatmak için kullanılan terimdir. Birinci Soğuk Savaşı karakterize eden temel özellikler; iki büyük güç olan ABD ve Sovyetler Birliğinin birbirleriyle direkt ve topyekûn bir savaşa girmemiş olmaları, nükleer silahların tehditlere rağmen kullanılmamış olması ve her şeye rağmen diplomatik yolların tamamen kapatılmamasıdır. Bu genel özelliklerin dışında iki blok arasındaki mücadelenin zaman zaman proxy adı verilen vekil güçler arasında sıcak çatışmalara evrildiği de olmuştur. Bu sıcak çatışma durumlarında taraflar, kendi yanlarında gördükleri güçleri desteklemiş ancak ikisi birden, yine de direkt olarak bu savaşlarda savaşmamışlardır. Kore ve Vietnam Savaşı bu tür vekalet savaşlarına verilebilecek en bilinen örneklerdir.

    Birinci Soğuk Savaş Berlin Duvarı’nın 1989’da yıkılması ve ardından gelen süreçte Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılması ile sona erdi. Demir perde aralandı. Doğu ile Batı, Berlin’de birbirine selam çaktı. Berlin’de başlayan ilk Soğuk Savaş, yine Berlin’de bitti. Sovyetler Birliği, ABD ve Batılı müttefiklerinin ekonomik, teknolojik ve kültürel gücüne artık daha fazla karşı koyamamıştı. İlk Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle beklentiler, Sovyetler’in mirasını devralan Rusya Federasyonu’nun, Batı ile entegrasyonunun sağlanarak, Rus tehdidinin sonsuza kadar ortadan kaldırılmasıydı. Bu yönde girişimler de oldu ve iki taraf da bu çözümü destekler göründü. Ancak yol kazaları zaman içerisinde Rusya’yı, Batı’yı tehdit eden ülke konumuna tekrar itti. Bu süreçte, ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya yeterince maddi ve manevi destek olmaması ve NATO’nun Rusya’yı bir tehdit olarak görüp buna yönelik genişleme hamlelerinde bulunması gibi hataların yanı sıra; Rusya’nın, özellikle Putin’in iktidarı ele almasından sonra, revizyonist politikalar izlemesi, sınırları değiştirmek için silahlı güce başvurması ve bütün uluslararası düzeni tehdit etmesi gibi Rusya’dan kaynaklı sebepler, yeni bir soğuk savaş döneminin kapılarını araladı. Ve bu İkinci Soğuk Savaş döneminin ortaya çıkışında ana etken Batı’dan çok Rusya’nın davranışları oldu.

    Tabii bir de denkleme daha kuvvetli şekilde girmiş Çin meselesi var. İkinci Soğuk Savaş Çin’in büyük güç, Rusya’nın ise ikinci büyük güç olduğu, Çin-Rusya bloku ile Batı arasında gerçekleşiyor. 21. yüzyılın başından bu yana Çin’in devasa bir ekonomik güce sahip olduğu ve bu ekonomik gücünün artık yavaş yavaş askeri güce de dönüşmeye başladığı biliniyor. Her ne kadar Çin hala askeri bakımdan Rusya kadar güçlü gözükmese de ekonomi ve teknoloji alanında ABD’ye karşı oldukça ürkütücü bir meydan okuma sergiliyor. Bu bakımdan, Birinci Soğuk Savaş’taki roller değişti. Artık Rusya bir, Çin ikinci güç değil. Çin birinci güç ve Rusya, Çin’e bağımlı. Yeni savaşın asıl olarak ABD ve Çin arasında geçtiğini, diğer mücadelelerin bu ana savaşın alt birimleri ya da vekalet savaşları olduğunu göz önünde bulundurmak lazım.

    2008 Mortgage krizi tüm dünya piyasalarını sarsarak birçok ülkede ekonomik ve finansal krizlere neden oldu. Bu kriz, kapitalist Batı sisteminin istikrarına dair şüpheleri artırdı ve ABD’nin güçsüz görünmesine yol açtı. Dolayısıyla da Çin-Rusya (Sino-Russian) bloğunu Batı’ya karşı cesaretlendirdi. Çin ve Rusya daha pervasız ve yayılmacı bir dış politikaya sergilemeye başladılar. Bu pervasız politikalara örnek olarak; Rusya’nın Suriye’ye müdahalesi, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı, Çin’in Güney Çin Denizi’nde donanmasını güçlendirmesi ve Tayvan’ı tehdit eden askeri tatbikatlar yapması verilebilir. Obama döneminde başlayan, Trump döneminde artarak devam eden, Biden döneminde ise kimi ufak değişikliklere rağmen sürdürülen, Çin’e karşı her alanda Çin’in gücünü zayıflatıcı önlemler alınması politikası, ABD dış politikasının odağını Rusya’dan Asya-Pasifik’e ve dolayısıyla da İkinci Soğuk Savaş’ın büyük gücü Çin’e yönelttiğinin kanıtı olmuştur.

    2. Soğuk Savaş Nedir?

    Yukarıda arka plan bilgileri verilen bu yeni soğuk savaşın, orijinal soğuk savaş ile benzeyen ve farklılık arz eden yönleri var. İkinci Soğuk Savaş; 21. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasında artan siyasi, sosyal, ideolojik, teknolojik ve askeri gerilimlere atıfta bulunan kavramdır. Aynı zamanda bu kavram, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya arasındaki bu tür geniş kapsamlı gerilimleri tanımlamak için de kullanılıyor. Bu yeni kavram bize, önceki Soğuk Savaş ile karşılaştırma yapma imkanı tanıdığı gibi, içinde bulunduğumuz küresel dengeleri daha iyi anlamlandırma ve yerel/bölgesel çatışmaları bir bağlama oturtma işlevini de görüyor. Sözün özü, 2. Soğuk Savaş kavramı uluslararası ilişkiler hakkında daha fazla iç görü sağlamımıza yardımcı oluyor ki bir kavramdan da beklenen budur.

    Elbette İkinci Soğuk Savaş kavramının dolaşıma sokulması ve içinde bulunduğumuz küresel denge siyasetini tanımlamasına eleştirel yaklaşımlar sergileyenler de var. Bence bu kavramın kullanımına dair yapılan en iyi eleştiri, günümüz dünyasındaki daha önemli ve daha tehlikeli problemlerin göz ardı edilmesine ve ana gündem olmaktan uzaklaşmalarına neden olduğuna dair yapılan eleştiridir. Bugün insanlık olarak; iklim krizi, göç sorunu, temiz enerji, küresel ısınma, kıtlık, eşitsizlik, aşırı-sağ popülizmi gibi yakıcı sorunlarla yüzleşmemiz gerekirken; 2. Soğuk Savaş adında yeni bir kavram üreterek, detayları ve önemli küçük problemleri görmeyip, bakışları iki büyük blok arasındaki çatışmaya çevirmek, insanlık adına verimli ve ekonomik bir girişim olmayabilir.

    Siber savaşlar, gıda arzı krizleri, ham madde sevkiyatı ve arzı, doğal gaz ve petrol ihracı gibi alt başlıkların bu kavramın içine yedirilmesi de elzemdir. Zira, 21. yüzyılın savaşları bir önceki yüzyıldan; bir önceki yüzyılın savaşları ise ondan önceki yüzyılın savaşlarından, içerik, kapsam, kullanılan araçlar ve propaganda yöntemleri açısından farklılık arz eder. Bu uzun girişten sonra yazı dizimizin bu ilk yazısını nihayetlendiriyorum. Önümüzdeki hafta Birinci Soğuk Savaş ile ikincisi arasındaki benzerlikler ve farklılıkları ele alarak, bu yeni kavramın ne kadar kullanışlı olduğunu anlamaya çalışacağım. Yazımı burada noktalarken son olarak Rusya-Ukrayna Savaşı’ndaki son gelişmelere kısaca değineceğim.

    Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Son Durum

    Severodonetsk şehri, Ukrayna’nın Donbas bölgesinde kalan son kalesi ve son savunma hattı idi. Son olarak Ukrayna makamlarından yapılan açıklamaya göre şehrin yüzde 80’inin Rus kontrolü altına girdiği ancak Rus birliklerinin şehri tam olarak bir abluka altına alamadığı belirtilmişti. Bugün gelen haberlere göre ise Rus ordusu, şehre giriş çıkışları sağlayan tüm köprüleri yıktı ve kullanılmaz hale getirdi. Bu durumda artık Rusya’nın Severodonetsk şehrini aldığını söyleyebiliriz. Bundan sonra Rusya, Kırım ile Donbas arasındaki bağları kuvvetlendirmek, işgali altında bulunan bölgelerin altyapılarını tamir etmek ve gerekli gördüğü yerlere Rus nüfusu yerleştirmek gibi uzun vadede bölgenin elinde kalmasını sağlayacak çalışmalara hız verecektir. Öte yandan, haftalardır Rus birliklerinin ilerleme sağlayamadığı, Ukrayna’nın kuzeyinde Rusya sınırında bulunan ve Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti olan Kharkiv’de (Harkov’da), Rus ordusunun küçük ilerlemeler sağladığı da ajanslara düşen haberler arasında. Dolayısıyla, savaş sahasında Rusya ilerlemesini sürdürüyor. Ancak, Ukrayna’ya ulaşan yeni silahlar henüz tam olarak devreye girmediğinden Ukrayna, halen son darbesini vurmuş değil.   

    Dünya Ekonomi Hariçten Gazel Siyaset
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikTürkiye’nin “13. Cumhurbaşkanı Kim Olacak?” | Çavuşesku’nun Termometresi #112
    Sonraki İçerik Vortex, Gaspar Noe (2021)

    Diğer İçerikler

    Videolar

    CHP’nin Kurultay Davası | Çavuşesku’nun Termometresi #257

    4 Haziran 2025 İlkan Dalkuç, Burak Bilgehan Özpek ve Melis Konakçı
    Yazılar

    İran-ABD İlişkilerinde 2025 Yılı Gelişmeleri

    4 Haziran 2025 Erdal Kesin
    Videolar

    Rusya’nın Pearl Harbor’u, Polonya Seçimleri | 2’li Görüş #43

    3 Haziran 2025 Bahadır Çelebi ve Melis Konakçı

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    İran-ABD İlişkilerinde 2025 Yılı Gelişmeleri

    4 Haziran 2025 Yazılar Erdal Kesin

    Dünya Gündemi: Ukrayna’nın Örümcek Ağı Operasyonu ya da Rusya’nın Pearl Harbor’u

    3 Haziran 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Türkiye’de İşgücü Piyasası: Perşembe’nin Gelişi Çarşamba’dan Belli midir?

    2 Haziran 2025 Yazılar Oytun Meçik

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Haziran 2025
    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}