Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » En Yüksek Siyasi Cam Tavan Kırıldı: Meksika’nın İlk Kadın Başkanı Claudia Sheinbaum
    Yazılar

    En Yüksek Siyasi Cam Tavan Kırıldı: Meksika’nın İlk Kadın Başkanı Claudia Sheinbaum

    Ruziye Tali11 Temmuz 20245 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    Meksika’da 2 Haziran 2024’te yapılan başkanlık seçimlerine iki kadın aday damgasını vurdu. Adaylardan Claudia Sheinbaum oyların %60’ını alarak Meksika’nın ilk kadın başkanı oldu ve siyasi cam tavanları paramparça etti. İstikrarsızlık, uyuşturucu, kadın cinayetleri ve kadınlara yönelik olumsuz önyargılarla öne çıkan Meksika’da böylece siyasi hava da değişti.

    Meksika bu seçimle daha önce kadın başkan seçmiş olan Brezilya, Arjantin ve Şili gibi Latin Amerika ülkeleri arasına dahil oldu. Dünyada ilk olarak 1974 yılında Arjantin’de Isabel Martinez de Perón, devlet başkanlığı koltuğuna oturan ilk kadın olmuştu.

    Güney Amerika bölgesi bu ilk kadın başkandan sonra kadın başkanlar seçmeye alıştı. Öyle ki Latin Amerika’da 2007 ve 2014 yılları arasında aynı anda; Şili (Michelle Bachelet Jeria), Arjantin (Cristina Fernandez de Kirchner), Kosta Rika (Laura Chinchilla) ve Brezilya’da (Dilma Vana Rousseff) devlet başkanı koltuğunda kadınlar oturuyordu. Günümüzde çok daha küçük ülkeler; Honduras (Iris Xiomara Sarmiento), Barbados (Dame Sandra Mason) ve Trinidad ve Tabogo’da da (Christine Carla Kangaloo) kadın başkanlar (IPU, 2023) iktidardalar.

    Meksika’nın bölgenin üçüncü büyük ülkesi olarak bir kadın başkan seçmesi çok önemli. Çünkü Meksika bir Latin ülkesi olsa da coğrafi olarak Kuzey Amerika’da yer alıyor. Dolayısıyla Meksika, kadın başkan seçebilen ilk Kuzey Amerika ülkesi olma unvanını da kazanmış oldu.

    Meksika’da Kadınların Siyasi Güce Erişiminde Oyunun Kurallarını Ne Değiştirdi?

    Meksika’da kadınların siyasette güçlenmesi ve en üst siyasi pozisyona yükselmesi tesadüfen gerçekleşmedi. Bu sebeplerin başında cinsiyet eşitliğini teşvik eden zorunlu cinsiyet kotalarının sunduğu yasal çerçeve gelmektedir. Meksika, siyasette ve kamusal görevlerde cinsiyet eşitliği konularında olağanüstü sosyal, kurumsal ve kültürel değişimler yaşadı.

    Her şey 1996 yılında Meksikalı milletvekillerinin tüm kongre adaylarının %30’unu kadınların oluşturmasını tavsiye etmesiyle başlamıştı. 2002’de %84’ü erkek olan Kongre bu öneriyi yasalaştırdı. Kota 2008’de %40’a, 2014 yılında %50’ye çıkarıldı. Bu çabalar, 2019’da “her şeyde cinsiyet eşitliği/gender equality in everything” adı verilen cesur anayasa reformuyla taçlandırılmıştır. Yasa %50’lik kotayı; siyasi partilerin kongre sandalyeleri, valilikler, belediye yönetim pozisyonları ve hatta Yüksek Mahkeme için eşit sayıda erkek ve kadın adayı kapsayacak şekilde genişletmiştir.

    Kotalar zaman içerisinde adaylıkta oyun alanını eşitledi ve daha fazla kadının aday olmasının önünü açtı. Eşitliği sağlama çabaları yerel seçimlerde ve eyalet seçimlerinde karşılık buldu ve Kongre’de kadın temsili 1994 yılında %15 iken 2023’e gelindiğinde %50’ye çıktı. Meksika, kadın temsil oranı ile 186 ülke içinde 4. sıraya (IPU, 2023) yükseldi ve kadın temsilinde dünya liderlerinden biri haline geldi. Bölgenin diğer büyük ülkeleri; Kanada %30.7 ile 61. sırada kalırken Amerika Birleşik Devletleri %29.4 ile 67.sırada yer aldı.

    Claudia Sheinbaum’un Zafer Anahtarı, Halefi Andrés Manuel López Obrador mu?

    Sheinbaum’un iktidara yükselişinde, iktidar partisi adayı olması ve Başkan Andrés Manuel López Obrador’un (AMLO) desteğini almasının etkisi olduğu söylenmektedir. Güçlü bir başkanın halefi olmak elbette Sheinbaum’un başarısına katkı sağlamıştır ama onu zafere taşıyan tek anahtar bu değildir.  Sheinbaum, iktidara giden yolu kendi nitelikleri ve siyasi deneyimleriyle adım adım inşa etmiştir. Enerji Mühendisliği alanında doktora derecesine sahiptir. 2007 yılında Birleşmiş Milletlerin Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli’nde Nobel Barış Ödülü’nü kazanan ekibin içinde yer almıştır. Ayrıca, çevre bakanlığı yapmış, Tlalpan ve Mexico City belediye başkanlığı görevlerini yürütmüştür.

    Halefinin desteğini almak erkek aday (örneğin Joe Biden ve Barack Obama) için sorun olmazken Sheinbaum için bunun söylenmesi “kadın başkana karşı önyargıların” devam ettiğini göstermektedir. Latin Amerika’da 1974-2021 yılları arasında başkanlık koltuğuna oturan 13 kadından ikisinin de (Dilma Rousseff ve Laura Chinchilla) haleflerinin desteğini alarak aday oldukları ve iktidara giden yolda bağlarını genişlettikleri (Tali, 2022) görülmektedir. Erkek adaylar gibi kadınlar da haleflerinin güçlü itibarlarından seçim avantajları sağlamışlardır.

    Sheinbaum kampanyasını; ekonomik kalkınma, eğitimde eşitlik ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, güvenlik stratejisi, güvensizliğin sosyal nedenlerinin araştırılması ve yargı reformu üzerine kurmuştur. İklim değişikliği ve sürdürülebilir enerji politikalarını geliştirme sözü vermiştir. İktidarın altı yıllık başarısı elbette başarıya katkı sağlamıştır ama pek çok insan da politikalarını beğendiği için ona oy vermiştir. Sheinbaum, aldığı oyun %31’ini kendi politikalarının seçmenleri çekme konusundaki başarısı ile almıştır. Halk, özellikle de kadınlar, Sheinbaum’u ülke tarihinde görülmedik bir oy yüzdesiyle (%60) başkanlık koltuğuna oturtmuştur.

    Kadın Başkanlar Diğer Kadınlar İçin Dönüm Noktası mı?

    Meksika’da kadınlar 1953’e kadar seçme hakkına sahip olmamalarına rağmen bugün Meksika’nın 200 yıllık cumhuriyet tarihinde ilk defa karar alma sürecinin en üst pozisyonuna çıkarak siyasi cam tavanları kırdılar. Seçim öncesi yapılan anketlerde Sheinbaum’un kampanyasının daha çok kadınlar tarafından desteklendiği ortaya çıktı. Sheinbaum’un kadınların desteğine karşılık ne kadar kadın dostu politika üreteceği veya kadın sorunlarını dile getireceğini önümüzdeki süreç gösterecek.

    Diğer taraftan Sheinbaum, toplumsal cinsiyet temelli sorunlarla ilgili sınırlı bir anlayış ortaya koysa da belediye başkanlığı döneminde ülkenin temel sorunlarından olan kadın cinayetleriyle ilgilenmek üzere özel bir savcılık ofisi kurmuştur. Başkanlığı sürecinde de kadın cinayetlerine karşı politika üretmesi beklenmektedir. Bu bağlamda kadın başkan, hem ülkesi hem de kadınlar için bir dönüm noktasıdır.

    Dünyanın kadın başkanlar açısından günümüzdeki durumuna dönecek olursak IPU’nun 2023 verilerine göre dünyada 151 ülkenin sadece 17’sinde kadın başkan (%11,3) varken; yapılan seçimler ya da istifalarla ülke sayısı günümüzde 12’ye, kadın başkan oranı da %7.9’a düşmüştür. Beş ülke ise (Bosna Hersek, Macaristan, Nepal, Singapur ve Slovenya) tekrar kadın başkan seçmemiştir.

    Tablo 1. Dünya’da Kadın Devlet Başkanları

    ÜlkeAd ve SoyadGöreve Başlama Tarihi
    BarbadosDame Sandra Mason30 Kasım 2021
    EtiyopyaSahle-Work Zewde25 Ekim 2018
    GürcistanSalome Zurabişvili16 Aralık 2018
    HondurasIris Xiomara Castro Sarmiento27 Ocak 2022
    HindistanDroupadi Murmu25 Temmuz 2022
    Moldova CumhuriyetiMaia Sandu24 Aralık 2020
    PeruDina Ercilia Boluarte Zegarra7 Aralık 2022
    San MarinoMaria Luisa Berti16 Eylül 2022
    SlovenyaNataša Pirc Musar23 Aralık 2022
    TanzanyaSamia Suluhu Hassan19 Mart 2021
    Trinidad ve TabagoChristine Carla Kangaloo20 Mart 2023
    YunanistanKaterina Sakelaropulu13 Mart 2020
    MeksikaClaudia Sheinbaum’un1 Ekim 2024
    Kaynak: IPU (Women in Politics: 2023) verilerinden hareketle hazırlanmıştır.

    Kaynakça

    Tali, Ruziye (2022), En Yüksek Cam Tavanlara Meydan Okumak: Latin Amerika Kadın Devlet Başkanları, Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, Cilt 5, sayı 1. s. 2-17.

    https://www.forbes.com/sites/kimelsesser/2023/10/02/mexico-set-to-elect-first-female-president-after-years-of-gender-equality-legislation/

    https://news.northeastern.edu/2024/06/04/claudia-sheinbaum-mexico-woman-president

    https://time.com/6983246/president-sheinbaum-mexico-election

    Dünya L1 Siyaset
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikTüm Renkleriyle Haziran’ı Uğurladık
    Sonraki İçerik İngiltere ve Fransa’da Solun Zaferi, İran Seçimleri | 2’li Görüş #2

    Diğer İçerikler

    Bültenler

    ABD Gündemi: Trump’ın İlk 100 Günü, Sol Muhalefet Meydanlarda, Kamuda Tasfiyeler, Mineral Anlaşması

    10 Mayıs 2025 Emrullah Özdemir
    Videolar

    Parlamenter Sistem Nasıl Geri Gelecek? | Çavuşesku’nun Termometresi #252

    8 Mayıs 2025 Melis Konakçı, İlkan Dalkuç ve Burak Bilgehan Özpek
    D84 INTELLIGENCE

    Turkey and Israel: Intense Geopolitical Rivalry from the Mediterranean to Central Asia

    8 Mayıs 2025 Reza Talebi

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    ABD Gündemi: Trump’ın İlk 100 Günü, Sol Muhalefet Meydanlarda, Kamuda Tasfiyeler, Mineral Anlaşması

    10 Mayıs 2025 Bültenler Emrullah Özdemir

    Turkey and Israel: Intense Geopolitical Rivalry from the Mediterranean to Central Asia

    8 Mayıs 2025 D84 INTELLIGENCE Reza Talebi

    Savaşların Kazananı Olur Mu?

    7 Mayıs 2025 Yazılar Oytun Meçik

    Dünya Gündemi: İsrail Gazze’yi Kalıcı Şekilde İşgale Hazırlanıyor

    6 Mayıs 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}