Ekonomos Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni (24-30 Nisan 2023)
Seçim Öncesi Güven Endeksi Artıyor
TÜİK tarafınca yayınlanan ekonomik güven endeksi artış eğiliminde. Mart ayında 98,8 olan endeks değeri Nisan ayında 102,2’ye ulaştı. Bu artışı sürükleyen alt kırılım ise özellikle tüketici güvenindeki yüksek artış oldu. Nisan ayında tüketici güven endeksi yüzde 9,2 oranında artarak 87,5 değerine ulaştı. Reel kesim güven endeksi yüzde 1 oranında artış gösterirken hizmet sektörü güven endeksi yüzde 1,1 oranında artış gösterdi. Perakende ve inşaat sektörlerinde ise sırasıyla yüzde 1,3 ve yüzde 0,1 oranında azalış gerçekleşti.
Aşağıdaki tabloya bakıldığında geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumunda Temmuz 2022’den itibaren bir iyileşme gözükmekte. Yine 2023 Ocak ayından itibaren eğimde bir artışın olduğunu görüyoruz. Burada asgari ücret ve onun tetiklediği diğer ücret zamlarının hanenin maddi durumunda iyileşmeye yol açtığını söylemek mümkün. Grafiklerin bize gösterdiği başka bir şey ise bu dönemde hanelerin maddi durumu kötüye gittikçe geleceğe dair beklentilerinin de kötüye gitmesi ve hane halkının maddi durumu geçmişe göre iyiye gittikçe geleceğe dair beklentilerin de iyiye gitmesi. O nedenle gelecek 12 aylık döneme dair hanelerin maddi durum beklentisindeki artışın nedeni, seçimi kimin kazanacağından ziyade son 12 aylık maddi durumdaki değişim olmuş olabilir.
Fakat Tablo 2’ye baktığımızda reel kesim güveninde tüketici güvenindeki kadar olumlu bir seyir yok. Son dönemlerde biraz kıpırdanma olsa bile geçen seneye göre güven daha düşük seviyede. TÜİK verileri gerçeği yansıtıyorsa iktidar aleyhine o kadar da olumsuz bir ekonomik güven durumu gözükmüyor. Fakat bu kadar yüksek enflasyonun yaşandığı bir ülkede bu güven seviyesindeki artış pek de gözlemlere uymuyor. Üstelik mevcut tüketici güven seviyesi faiz kararlarının alınmaya başlandığı, doların hızla artışa geçtiği ve Türkiye tarihinin en hızlı yoksullaşma döneminin başladığı 2021 Eylül ayının öncesinden daha yukarıda bir seviyede oluşmuş durumda. Ekonomik güvenin 2021 Eylül’den daha iyi bir noktada olmasını açıklamak oldukça zor.
Merkez Bankası Faizi Değiştirmedi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası piyasaların beklentisi doğrultusunda politika faizini değiştirmedi ve yüzde 8,5’ta sabit tuttu. PPK metni açıklamasında; “Depremin üretim, tüketim, istihdam ve beklentiler üzerindeki etkileri kapsamlı bir şekilde değerlendirilmektedir. Depremin yakın vadede ekonomik aktiviteyi etkilemesi beklenmekle birlikte orta vadede Türkiye ekonomisinin performansı üzerinde kalıcı bir etkide bulunmayacağı öngörülmektedir.” denilerek deprem etkisinin kısa vadeli olduğu vurgulandı.
Yine PPK metni açıklamasında; “Kurul, para politikası duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için yeterli olduğu görüşündedir.” denilmekte. Yıllık enflasyonun resmi istatistiklere göre yüzde 50,51 seviyelerinde olduğu ve mevcut yönetimin geldiği döneme göre oldukça yüksek bu seviyeler Merkez Bankası tarafınca fiyat istikrarı açısından yeterli görülmekte. Uzun süredir Merkez Bankası karar metni pek ciddiye alınmadığı ve politika kararları artık gerçeklerden kopuk olduğu için bu faiz kararı yine piyasa tarafından tepkisiz karşılandı.
Kısaya Düşen Notlar
- Geçen Perşembe açıklanan veriler sonrası Merkez Bankası döviz rezervleri eksi atmış yedi milyar dolar seviyesine kadar gerilemiş durumda. Öte yandan, KKM’de biriken tutarın dolar karşılığı ilk kez 100 milyar doları geçti ve 102,3 milyar dolar oldu.
- Turizm sektörü yılın ilk çeyreğinde 8,7 milyar dolarlık gelir elde ederken gelen turist sayısı 8,2 milyon oldu. Turizm gelirleri geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 32,3’lük bir artış gösterirken ziyaretçi sayısı ise yüzde 26,8 oranında arttı.
- ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 1,1 oranında büyüdü. Fakat bir önceki çeyrek büyümesinin yüzde 2,6 olduğu yerde bu büyüme oranı bir yavaşlamaya da işaret ediyor.
- Enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesi sonucu Arjantin merkez bankası 1000 puanlık faiz artışına gitti. Banka geçen hafta da 300 baz puanlık artışa gitmişti. Böylelikle Arjantin’de faizler yüzde 91 seviyesine çıkarılırken yıllık enflasyon mevcut durumda yüzde 104,3.