[voiserPlayer]
Hariçten Gazel Haftalık Dış Haberler Bülteni (30 Mayıs-5 Haziran 2023)
Batı’dan gelen yeni silahlara kavuşan ve NATO eğitimi kapsamında daha fazla sayıda eğitimli askere sahip olan Ukrayna ordusunun, uzun zamandır konuşulan karşı saldırıya geçeceğine dair sinyaller artıyor. Cepheden gelen uydu görüntüleri askeri aktivitenin özellikle Donetsk bölgesinde yoğunlaştığını gösteriyor. Ukrayna’nın karşı saldırı planlarında, Rusya’nın özellikle Kırım ile Donetsk bölgesi arasında işgal altında tuttuğu bölgelerin geri alınması var. Yeni silahlara uyum sağlanmasının ve eğitimlerin bitmesinin beklenmesinden dolayı bu zamana kadar bekleyen Ukrayna ordusu, bazı bölgeleri geri alacak güce kavuşmuş görünüyor.
Ukrayna güçleri cephe hattı boyunca çeşitli noktalarda topçu saldırılarını ve kara taarruzlarını arttırdı. ABD’li yetkililer Pazar günü başlayan askeri harekatın, Kiev’in Rusya’ya karşı uzun zamandır beklenen karşı saldırısının başladığına işaret edebileceğini söylüyor. Rus yetkililer Pazar günü Donetsk’in doğu bölgesinde beş farklı noktada büyük Ukrayna saldırılarının başladığını bildirdi. Stratejik değeri düşük ancak sembolik değeri yüksek Bakhmut şehrinde de Ukrayna’nın saldırılar gerçekleştirdiği ancak Rusya’nın bu saldırıyı püskürttüğünü Rus kaynakları belirtiyor. Ayrıca Rus ordusu, Pazartesi günü doğu Donetsk bölgesinde yeni bir saldırıyı püskürttüğünü de açıkladı.
Ukrayna, karşı taarruzun başladığına dair resmi bir açıklama yapmazken savaşın başından bu yana olduğu gibi askeri operasyonların detaylarına dair sessizliğini koruyor. Geçtiğimiz hafta sonu Ukrayna ordusu “planlar sessizliği sever” sloganıyla beklenen karşı saldırıya ilişkin operasyonel sessizlik çağrısını yineleyen bir video da yayınladı. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksiy Danilov BBC’ye verdiği röportajda, karşı saldırının başlayıp başlamadığına dair kesin konuşmazken taarruzun her an başlayabileceğine dair de mesajlar verdi.
Ukrayna’nın Rusya tarafından ele geçirilen ülkenin güneyindeki topraklarını geri almak için başlatması beklenen karşı taarruz öncesinde her iki taraf da avantaj elde etmeye çalışıyor. Ukrayna ordusu topçu atışlarıyla cephedeki Rus mevzilerine saldırıyor. Öte yandan, Ukraynalı yetkililere göre Rus güçleri, Cumartesi günü gece boyunca Ukrayna’daki hedefleri seyir füzeleri ve saldırı dronları ile vurdu. Ukrayna’nın güneyinde Rus işgali altındaki Melitopol ve Berdiansk’ta da patlamalar olduğu medyaya yansıdı.
Rus saldırılarında siviller ve hatta çocuklar da hayatlarını kaybetmeye ve yaralanmaya devam ediyor. Ukraynalı bir yerel yönetim yetkilisi, Dnipropetrovsk bölgesindeki bir Rus saldırısının ardından enkazdan 2 yaşında bir kız çocuğunun cesedinin çıkarıldığını ve aralarında beş çocuğun da bulunduğu 22 kişinin yaralandığını söyledi. Resmi rakamlara göre savaşın başından bu yana en az 535 çocuk hayatını kaybetti ve en az 1.000 çocuk da yaralandı.
Şimdilik Zelensky ve diğer Ukraynalı yöneticiler, cephedeki küçük karşı saldırıların yanı sıra, açıklamalar yaparak psikolojik üstünlüğü ellerinde tutmaya çalışıyorlar. Taarruza hazır oldukları, askeri birliklerinin ilerledikleri ve Rusya’nın kaybedeceğini bildiği gibi mesajları sıklıkla vererek Ukrayna halkının ve ordusunun moralini yüksek tutuyorlar. Zelensky, askerlerine tek tek teşekkür ediyor ve Bakmut’taki başarıları nedeniyle onları kutluyor. Ancak her iki taraf da sahada başarılı olduklarını iddia ediyor ve karşı tarafın kayıplarına dair açıklamalar yapıyorlar. Gerçek durumun ne olduğu ise tam olarak bilinemiyor ve tahminlerden öteye geçmiyor.
Ukrayna ordusu teçhizat bakımından da Batı’dan gelen yüksek teknoloji silahlar ve savaş araçlarıyla ciddi bir güce ulaştı. Ayrıca bu teçhizatı nasıl kullanacağını öğrendi ve yeni silahlarıyla askeri olarak nasıl ilerleyeceğinin planlarını da uzun zamandır yapıyor. Rusya ise bahar aylarında ciddi ilerlemeler sağlayamadı. Ancak sivillerin yaşadığı yerleşim yerleri dahil cephe gerisindeki birçok bölgeye yaptığı saldırılarla savaşı sürdürüyor. Saldırılarda özellikle enerji ve altyapı tesisleri hedef alınıyor. Ancak tüm bu saldırılar Ukrayna halkını yıldırmışa pek benzemiyor.
Ukrayna, Rusya’nın bu tip füze ve drone saldırılarına cevap verebilmek için uzun menzilli füzelere ihtiyaç duyuyor ve bu talebini sık sık Batılı ülkelere iletiyordu. Bu ihtiyaca cevap da savaşın başından bu yana Ukrayna’yı destekleme konusunda en istekli ülkelerden biri olan Birleşik Krallık’tan gelmişti. Mayıs ayının ortalarında Birleşik Krallık, Ukrayna’ya 250 kilometre menzile sahip ve savaş uçaklarından ateşlenebilen (Ukrayna’nın kullandığı Sovyet uçakları dahil) Storm Shadow seyir füzelerinden verileceğini açıklamıştı. ABD’den gelen Himars füzelerinin menzilinin 80 kilometre olduğu düşünüldüğünde 250 kilometre menzile sahip Storm Shadow’ların Rusya’nın cephe gerisinde yaptığı savunma merkezlerini ve askeri üslerini de vurabileceği anlaşılıyor.
Ayrıca Storm Shadow uzun menzilli füzeleri, Rusya’nın Ukrayna’nın içlerine düzenlediği füze saldırıları için misilleme yapma imkanını Ukrayna ordusuna sağlamış oluyor. Ukraynalı pilotlar uzun menzilli füzeler sayesinde Rus ordusunun uçakları düşürme riskine karşı daha uzaktan saldırı gerçekleştirme imkanına da kavuşuyor. Birleşik Krallık yetkilileri elbette bu füzeleri Ukrayna’nın haksız işgale karşı topraklarını savunmak için kullanacağını belirtiyor.
Sonuç olarak Ukrayna, Kırım ve Donetsk arasındaki bölgede Rus kontrolünü kırmak ve doğuda Rus işgali altındaki diğer bölgelerde ilerleme sağlamak için yakında kuvvetli bir saldırıya geçeceğe benziyor. 15. ayına giren Ukrayna işgalinin seyri için oldukça belirleyici olacak bu karşı saldırı hamlesi, Batı’dan gelen silahlar ve Ukrayna ordusunun bu silahları kullanmak için NATO’dan aldığı eğitimlerin de savaş sahasında ne kadar işe yarayacağını göstermiş olacak. Rusya’nın karşı hamle olarak uzak menzilli füzeler ve drone’lar ile saldırılar düzenlemekten başka fazla bir şey yapabileceğine dair de işaretler yok. Ukrayna bu taarruzda başarılı olabilirse savaş sahasında edindiği topraklar ile masaya daha güçlü şekilde oturarak Rusya ile müzakerelere girişebilir. Zira, iki tarafı da tüketen bu savaşın daha uzun süre devam etmesi ne Rusya ve Ukrayna’nın ne de diğer önemli uluslararası aktörlerin çıkarına.