Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » Polonya’da Değişim Rüzgarları
    Yazılar

    Polonya’da Değişim Rüzgarları

    Emrullah Özdemir13 Kasım 20235 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    [voiserPlayer]

    15 Ekim’de sandık başına giden Polonya halkı oyunu olumlu bir değişimden yana kullandı. Yaklaşık 9 yıldır iktidarda olan ve 2015’ten beri de cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Duda ile birlikte hareket eden PİS -Hukuk ve Adalet Partisi- aşağıda bahsedeceğimiz Dayanışma Sendikası’ndan ayrılarak kurulmuştu. PİS, liberal değerlere (özellikle hukukun üstünlüğü) verdiği zararlarla biliniyor.

    Muhafazakar tabana hitap eden popülist bir parti olarak PİS’in zaman zaman Alt Right görüşü ile de ilişkilendirildiği olmuştu. Daha yeni bir akım olarak görülen Alt Right (Alternatif Sağ) esasen 2000 sonrası milliyetçi muhafazakar (beyaz üstünlükçü, göçmen karşıtı, feminizm karşıtı, kürtaj kısıtlama taraftarı vs.) bir görüş olarak sıkça ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın politikaları ile de özdeşleştirilmişti.

    2014’te AB yanlısı, liberal Donald Tusk’ın Avrupa Konseyi Başkanlığı için görevden ayrılmasından sonraki seçimlerde meclis ve senatoda çoğunluğu sağlayan Jaroslaw Kaczynski liderliğindeki muhafazakar PİS, 2019 seçimlerinde de başarısını sürdürmüştü. Keza, yine 2020 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde de muhafazakar aday Duda, ikinci turda Trzaskowski’nin karşısında zafer tazelemişti ki Trzaskowski başkent Varşova’nın belediye başkanıydı. Doğu bölgesindeki seçmen Duda’dan yana oy kullanırken Batıdaki seçmenin tercihi tam tersiydi ve zaten Trzaskowski düşük bir farkla seçimi kaybetmişti.

    Ancak bugün üyesi olduğu AB ile gerilimli ilişkilere sahip Polonya’da Ekim ayında yapılan seçimler sonrası hem senato hem de meclis çoğunluğu; muhalif cephede bulunan merkez sağ Sivil Platform, iktidarın içinden çıkmış ve bugün muhalefette liberaller ve solcularla birlikte hareket eden muhafazakar 3. Yol ve Sol Parti’nin (Lewica) koalisyonuna geçiyor. Sol Parti-Lewica, ortaklarına göre daha yeni bir oluşum olarak sosyal demokrat tondan hükümeti eleştirirken muhafazakar yapısı gereği 3. Yol, kampanya döneminde hükümeti liberaller ve solculara kıyasla daha farklı bir perspektiften eleştirmiş, progresifler ile muhafazakarlar arasındaki kırmızı çizgiyi aşındırmamaya özen göstermişti.

    Soğuk Savaş’tan Bu Yana Polonya Siyaseti

    Biraz geçmişe baktığımızda 2. Dünya Savaşı’nda Polonya’yı Nazi işgalinden SSCB’nin kurtardığını görürüz. Ancak sonrasında SSCB’nin Polonya’yı işgali ve ekonomik açıdan Polonya’da oluşan travmalar, bu ülkeyi Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra Doğu Bloku’nun yıkımının öncüsü haline getirdi. Polonya’nın çok partili hayata kavuşmasında büyük rol oynayan Dayanışma Sendikası’nın lideri Lech Walesa, Berlin Duvarı’nın yıkılışının 20. yıl dönümü kutlamalarında Berlin’deki sembolik duvarı yıkan isim oldu. Lech Walesa, aynı zamanda SSCB’nin yıkıldığı dönemde Polonya’nın devlet başkanlığını da yapmıştı. Ayrıca, SSCB’nin yıkılmasının ardından 1990’lı yıllarda AB yanlısı politikalar izleyen Polonya, Avrupa Birliği’ne de resmen 2004’te dahil oldu.

    1980’lerde Polonyalı Papa II. Jean Paul, Lech Walesa ile birlikte SSCB’ye karşı duruş sergilemiş; Polonya’da liberal Tusk’ın başbakanlıkta olduğu 2012 yılında komünizmin yıkılmasına destek vermeleri sebebiyle Papa II. Jean Paul ve ABD’nin 1980’lerde iki dönem başkanlığını yapmış Cumhuriyetçi Ronald Reagan’ın heykeli -sembolik bir atıfla- Dayanışma Hareketi’nin başladığı şehir olan Gdansk’a dikilmişti. Enteresan bir anekdot olarak Papa II. Jean Paul’a 1981’de suikast girişiminde bulunan Mehmet Ali Ağca’nın KGB ajanı olduğu iddiaları bile Polonya’da o dönemde ortaya atılmıştı.

    Avrupa’daki bazı ülkelerin (Hollanda, Almanya, Fransa, vs.) aşırı sağ siyasi oluşumlarına bakarsak Putin yanlısı emareler görebiliriz. Lakin Polonya’da böyle bir durum söz konusu değil. Tarihsel komünizm karşıtlığının etkisiyle Polonya’daki sağ ve sol siyasi yelpazede Putin yanlısı politikalar kendine yer edinemiyor. Polonya’daki sağ siyaset, kendi içinde daha çok Pro-Almanya/Pro-ABD olarak ikiye ayrılıyor.

    Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Ukrayna’daki cepheye güçlü biçimde destek veren muhafazakar başkan Duda, tahıl anlaşmazlığı nedeniyle Ukrayna’ya silah yardımını keseceğini belirtmişti. Hâlihazırda PİS’i iktidardan düşüren ana muhalefet lideri Tusk, hükümete kıyasla AB’nin politikalarının daha sıkı destekçisi ve aynı zamanda Avrupa Konseyi’nin eski başkanı. Dolayısıyla, müstakbel hükümetin Ukrayna’ya desteği artıracağını düşünebiliriz. Ne de olsa Polonya, Türkiye’den İHA-SİHA alan, Güney Kore ve ABD gibi ülkelerden silah ithal eden bir ülke olarak Batı’nın Rusya’ya karşı askeri sığınağı konumunda.

    2023 yılı içinde seçime giden bir başka ülke olan Slovakya’da kurulan koalisyon da Ukrayna’ya askeri yardımı sonlandırma sözü vermişti. Bölge ülkelerinden Çekya’da ise Putin karşıtlığı daha güçlü. Fransa’da Le Pen ve Almanya’da AFD gibi AB karşıtı/aşırı sağ siyasetin sembolleri anketlerde yükselirken Polonya’daki bu seçim sonucu AB’ye bir nefes aldırmışa benziyor. Ülkede LGBTQ+ bireylere ve kürtaj yaptırmak isteyenlere de daha rahat bir alan açılacak gibi görünüyor. Kampanya sürecinde muhalefetin en çok hedef alındığı alanlardan bazıları da bu konulardı.

    Polonya çift meclisli bir sisteme sahip. 15 Ekim seçimleri sonucuna göre de muhalefet partileri 460 vekilli alt meclis Sejm’de yarıyı geçerken 100 üyeli Senato’da da 66 senatör ile çoğunluğu sağlamış durumda. Cumhurbaşkanı Duda’nın 1. partinin liderine başbakanlık için yetki vermesi gerekirken PİS, aşırı sağcı Konfederasyon ile birleştiğinde bile çoğunluğu sağlayamadığı için Tusk’a başbakanlık yolu görünüyor. Koalisyon görüşmeleri devam etmekte.

    Bu seçimler bir bakıma bizdeki 7 Haziran 2015 seçimlerine de benziyor. Bizde de halkın seçtiği cumhurbaşkanının ardından yapılan genel seçimlerde muhafazakar iktidar partisi, meclis çoğunluğunu kaybetmişti. Ancak dönemin muhalif partileri CHP, HDP ve MHP birlikte koalisyon kuramadıkları için bir erken seçime gidilmiş ve 1 Kasım’da yeniden yapılan seçimlerde ortaya çıkan tablo çok farklı olmuştu. Elbette Polonya’daki dengeler Türkiye’den farklı ve doğal olarak merkez sağ, 3. yol ve solcuların koalisyon hükümetinin kurulmasına kesin gözüyle bakılıyor.

    2021’de Almanya’da da farklı görüşlerde partilerin birlikte koalisyon kurduğunu görmüştük. Uzun bir merkez sağ iktidardan sonra sosyal demokratlar, liberaller ve Yeşiller birlikte yine AB yanlısı bir hükümet kurmuşlardı. Polonya’daki mevcut siyasette her ne kadar Putin yanlısı bir tehlike bulunmasa da iktidar değişimi iç siyasette özgürlükçü bir alan açacak gibi görünüyor.

    Kaynaklar

    https://new.daktilo1984.com/podcast/polonyadaki-secimler-ve-turkce-rap-cerceve-s3-9/

    https://www.bbc.com/turkce/articles/cw03w1385llo

    https://www.haberturk.com/dunya/haber/759197-polonya-reagan-ve-papayi-unutmadi

    Dünya Siyaset
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikKitap Yorum: Alim ve Muhalif, Cem Zorlu
    Sonraki İçerik Gazze, Yargıtay ve MHP | Çavuşesku’nun Termometresi #179

    Diğer İçerikler

    Yazılar

    Yatırım mı Sömürü mü?: ABD ve Ukrayna Arasında Tartışmalı Maden Anlaşması

    14 Mayıs 2025 Cem Özen
    Bültenler

    Dünya Gündemi: Trump’ın Körfez Turu, ABD-Çin Ticaret Savaşlarında Geçici Ateşkes

    13 Mayıs 2025 Bahadır Çelebi
    Yazılar

    Abdülhamid ve Sherlock Holmes

    12 Mayıs 2025 Umut Dağıstan

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    Yatırım mı Sömürü mü?: ABD ve Ukrayna Arasında Tartışmalı Maden Anlaşması

    14 Mayıs 2025 Yazılar Cem Özen

    Dünya Gündemi: Trump’ın Körfez Turu, ABD-Çin Ticaret Savaşlarında Geçici Ateşkes

    13 Mayıs 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Abdülhamid ve Sherlock Holmes

    12 Mayıs 2025 Yazılar Umut Dağıstan

    ABD Gündemi: Trump’ın İlk 100 Günü, Sol Muhalefet Meydanlarda, Kamuda Tasfiyeler, Mineral Anlaşması

    10 Mayıs 2025 Bültenler Emrullah Özdemir

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}