Daktilo 1984Daktilo 1984
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • E-Bültene Abone Ol
    Facebook Twitter Instagram Telegram
    Twitter Facebook YouTube Instagram WhatsApp
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Destek Ol Abone Ol
    • İZLE
      • Çavuşesku’nun Termometresi
      • Varsayılan Ekonomi
      • 2’li Görüş
      • İki Savaş Bir Yazar
      • Yakın Tarih
      • Mayhoş Muhabbetler
      • Tümünü Gör
    • OKU
      • Yazılar
      • Röportajlar
      • Çeviriler
      • Asterisk2050
      • Yazarlar
    • DİNLE
      • Çerçeve
      • Zedcast
      • Tuhaf Zamanların İzinde
      • SenSensizsin
      • Tümünü Gör
    • D84 FYI
      • Hariçten Gazel
      • Avrupa Gündemi
      • ABD Gündemi
      • Altüst
    • D84 INTELLIGENCE
      • Kitap Yorum
      • Göç Sorunu
      • Başkanlık Sistemi Projesi
      • Devlet Kapasitesi Liberteryenizmi
      • Herkes için Siyaset Bilimi
      • Yapay Zeka
    Daktilo 1984Daktilo 1984
    Anasayfa » 90’lar Geri Dönmedi, Aslında Hiç Gitmemişti
    Yazılar

    90’lar Geri Dönmedi, Aslında Hiç Gitmemişti

    Özgün Emre Koç12 Şubat 20227 dk Okuma Süresi
    Paylaş
    Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp

    [voiserPlayer]

    Türkiye bir şiddet ve belirsizlik sarmalına girdi. Toplum siyasetten türeyen çok yıkıcı bir psikolojik şiddete maruz kalırken, şiddetin fiziksel görünümlerinin de yoğunlaştığı bir dönemdeyiz. Halil Falyalı suikasti de şiddet sarmalında gelişi önceden sezilen bir dönüm noktası oldu. Falyalı’nın ölümü, kara para cenneti haline gelen Kıbrıs’ta sahip olduğu güç ve hükmettiği servet nedeniyle Ömer Lütfü Topal’ın ölümünü hatırlattı. Hem tekil olaylar olarak iki suikastin benzerliği hem de içinden geçilen sürecin siyasi, hukuki ve ekonomik olarak 90’lara benzemesi nedeniyle zaten sıkça sorulan bir soru tekrar gündeme geldi: 1990’lar geri mi döndü? Bu soruya evet veya hayır demek yerine şöyle bir yanıt vermeyi daha uygun buluyorum: 1990’lar aslında hiç gitmedi!

    AKP’nin iktidara gelmesiyle 2000’lerin başında yaşanan bolluk ve demokratikleşme illüzyonunun ardında birkaç etkenin bir araya gelmesiyle oluşan özel bir durum vardı: a. Dünyada sıcak para bolluğu, b. Bu bolluğu Türkiye’ye akıtmaya hevesli güçlü bir Batı desteği, c. Kemal Derviş liderliğinde hazırlanıp AKP’nin devam ettirdiği yapısal-mali reform paketi. Türkiye’de kurallı bir neoliberal sistem yaratmak için gerekli dış siyasi desteğin yanı sıra içerde de AKP iktidarı projesini destekleyen liberaller, bazı sol gruplar, merkez sağ aktörler, sermaye çevreleri, İslamcılar, dini gruplar ve tabii ki Fethullahçılardan oluşan geniş bir siyasi ve ideolojik hegemonya ittifakı oluşmuştu. Yani AKP toplum rızasını devşirmek için de geniş olanaklar ve araçlara sahipti.

    Kaynak bolluğu ve siyasi konjonktürün uyumuyla borçlanma esasına dayalı bir göreli refah süreci yaşandıktan sonra 2000’lerin ikinci on yılına geldiğimizde birçok parçanın hassas uyumundan oluşan hegemonya makinesi dağılmaya başladı. Kaynaklar katma değer üretimine yönlendirilmediği için refah sürdürülebilir olmadı. Başta AKP’nin devlet içindeki kolu, aklı ve gözü olan Fethullahçılar olmak üzere müttefikleri Erdoğan’ı terk etmeye başladı. 2013’teki Gezi Ayaklanması’yla hegemonyasının dağıldığı ve rıza üretme kapasitesinin zayıfladığı tescillenen AKP iktidarı yeni arayışlara girdi. Batıyla ilişkileri ters yüz olmaya başladı. İktidarını tahkim etmek için gerekli otoriterleşme adımlarını daha agresif biçimde ve artık hukuk kılıfına gizlemeden atmaya başladı. Kamu kaynakları, ihaleler, vergi indirimleri ve teşviklerle, seçilmiş bir sermaye kliğine transfer edildi. Bu sermaye kliğinin edindiği servet iktidarın devamlılığı için seferber edildi. Ekonomik bunalım giderek derinleşen bir süreklilik arz etmeye başladı ve milli servet, zenginleri daha zengin yapmak için üst sınıflara doğru yığıldı. Bu sırada orta sınıf denen olgu giderek ortadan kalktı, yoksulluk tabana yayıldı ve gelir adaletsizliğindeki uçurum dayanılmaz boyutlara ulaştı. Süreklilik arz eden ekonomik bunalımın yanı sıra 7 Haziran 2015 seçimlerinden sonra yükselen terör, operasyonlar, darbe girişimi, olağanüstü hâl ve korku iklimi süreciyle birlikte malum soru sık sık sorulur oldu: “90’lar yeniden mi?” Doğru soru şu olmalıydı: “90’lar defteri kapatılabildi mi?”

    Ekonomik krizin derinleşmesi, Batı desteğinin kaybedilmesiyle birleşince kara paraya çok daha bağımlı yeni bir iktidar yapısı belirdi: Saray rejimi. Kafası 2020’lerde olsa da bedeni ve ayakları 90’ların ilişkiler ağına, zihniyetine ve siyasetlerine basıyor. Kara para ekonomisini besleyebilmek için o ekonomiyi işletecek aktörlere, ilişkilere ve siyasetlere ihtiyaç var. Tam da bu nedenle akıllara sürekli 90’lar geliyor. Sanki Ankara’daki sarayın kapısında beliren bir solucan deliğinden geçerek zamanda yolculuk yaptık. Doğrusu biz bir yere gitmedik. Uzun süre kimsenin yaşamadığı evlerde eşyaların üzerine örtülen beyaz örtüler gibi, iktidar ülkenin dekoru üzerine serdiği “ak” örtüyü sıyırdığında karşımıza çıkan manzara, dehşetle karışık bir zamanda yolculuk hissi yarattı. Dehşetle karışık, çünkü öldüğünden emin olduğumuz bir tanıdığı etiyle kemiğiyle karşımızda gördük; üstelik çürümüş, kokuşmuş, eskisinden çok daha kötü bir halde. 90’lar kötüydü (haksızlık etmemek gerek, hukuk ve kaynak dağılımı adaleti bakımından bugüne kıyasla daha iyiydi), Saray rejiminin 2000’lerde geçen 90’ları çok daha kötü. Bu sonuca varmamızı sağlayan birçok veri ve olgu mevcut. Sedat Peker’in ifşa ve iddiaları, bir tümör haline gelen iktidar ağına neşter atmış oldu ve açılan yarıktan irin taşmaya başladı. Tabiri caizse Pandora’nın kutusu açıldı. Bu sürecin artık geri dönüşü olmadığı öngörüsü her geçen gün tekrar pekişiyor. Suikast, temizlik ve tasfiye operasyonları beklentisi doğrulanıyor. Falyalı suikastinin de aslında bu sürecin doğal bir sonucu olduğu söylenebilir. Bu denli kirli ilişkilere batmış güçlü bir aktörün deşifre edilmesi, kamuoyu önüne atılması bir yerde onun için sonun başlangıcıydı. Artık sistem açısından külfet haline gelmeye başlayınca tasfiye edildi veya koruma kalkanı kaldırılarak tasfiye edilmesinin önü açılmış oldu.

    Halil Falyalı’nın cenaze töreninin Kıbrıs’ta başbakan ve bakanların katıldığı bir tür devlet törenine dönüşmesi, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın taziye yayınlaması, Türkiye’de iktidara yakın medyanın suikasti zar zor haberleştirirken Falyalı hakkındaki iddia ve ayrıntıları dile getirmekten kaçınması, hatta Sabah gazetesinin Falyalı’dan herhangi bir iş insanı gibi bahsetmesi… Tüm bunlar ısrarla dile getirilmeyen, söylenmeyen şeye daha fazla dikkati çekiyor; neyin örtbas edilmek istendiğine dair merakı kamçılıyor.

    8 Şubat 2022 akşamı Girne’de öldürülen Halil Falyalı’nın KKTC’de kumarhane ve otel işletmeciliğinin yanı sıra 100 milyar liraya ulaşan bir yasadışı bahis pazarına hükmettiği düşünülüyordu. Hakkında açılan soruşturmalardan polislere rüşvet vererek kurtulduğu, Türkiye’de tutuklanan bir başka bahis pazarı yöneticisi ve Falyalı’nın ortağı olan Veysel Şahin’in ifadelerinde yer aldı. Falyalı, Amerikan Uyuşturucuyla Mücadele Ajansı’nın (DEA) takibindeydi ve uyuşturucu ticareti yaptığı DEA belgelerinde kayıt altına alınmıştı. 2016 yılında ABD’de hakkında uyuşturucu ticaretinin de dâhil olduğu faaliyetlerle kara para aklama suçundan iddianame düzenlendi ve yakalama kararı çıkarıldı. Bu nedenle KKTC’den ayrılamıyordu. Ayrıca Sedat Peker’in 9 Mayıs 2021’de yayınladığı videoda ortaya attığı iddiaya göre Falyalı, Binali Yıldırım’ın oğlu Erkam Yıldırım ve Mehmet Ağar ile uyuşturucu ticareti yapıyordu. Yine bu bağlamda Erkam Yıldırım ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun yakın arkadaş olduklarını iddia etti. Peker’in iddiaları sonrasında Erkam Yıldırım’ın Aralık 2020’de Venezuela’ya gerçekleştirdiği seyahat tartışma konusu oldu. Peker bu seyahatin Venezuela’dan Türkiye’ye yeni bir uyuşturucu hattı açılması için düzenlendiğini iddia etti. Binali Yıldırım oğlunun Venezuela’ya hayır için gittiğini, salgınla mücadele amacıyla maske ve test kiti götürdüğünü açıkladı ancak gümrük kayıtlarında böyle bir sevkiyat olmadığı ortaya çıktı. Hürriyet gazetesinden Abdülkadir Selvi ise Erkam Yıldırım’ın maske ve test kitlerini bavuluna atıp götürdüğünü iddia etti.

    Yine aynı videoda Peker, Halil Falyalı’nın elinde, otelinde ağırladığı bazı siyasilerin şantaj kasetleri olduğunu iddia ediyordu. İddiaya göre Erkam Yıldırım da Falyalı tarafından bu kasetlerle kendisine şantaj yapılan isimlerden biriydi. Bu kaset arşivinin tamamı veya bir kısmı daha sonra Peker’in eline geçti. Peker, Twitter’da kullanıcı adı farklı olan bir hesaptan KKTC Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Tözün Tunalı’nın müstehcen görüntülerinin paylaşıldığını duyurdu. Yine KKTC Başbakanı Ersan Saner’in benzer görüntülerinin Falyalı tarafından kendisine ulaştırıldığını açıkladı ve video kısa bir süre sonra dolaşıma girdi. Her iki siyasi de istifa etti. Peker, Türkiye’deki bazı siyasilerin kasetlerinin de bu arşivde olduğunu iddia etti.

    Ekim 2021’de tutuklanıp Aralık 2021’de serbest bırakılan ve serbest bırakılması için aracıların Ankara ile Kıbrıs arasında mekik dokuduğu iddia edilen Halil Falyalı, öyle anlaşılıyor ki siyasetten suç örgütlerine uzanan bir ilişkiler ağının ve uyuşturucu ticaretinin en karanlık düğüm noktalarından biriydi.  Sedat Peker’in yaptığı yayınlar sonrasında gündeme gelen ilişkiler ağı ve iddialar, Türkiye’nin Susurluk’tan çok daha derin bir suç bataklığının içine saplandığı konusunda ciddi emareler taşıyor. 90’ların ünlü aktörleri Mehmet Ağar ve Alaattin Çakıcı gibi isimlerin iktidarla yakın ilişki içinde bugün yeniden nüfuz sahibi oldukları anlaşılıyor. Çakıcı, yakın zamanda Kemal Kılıçdaroğlu’na yazdığı tehdit mektuplarıyla gündeme gelmişti. Gazeteci Tolga Şardan, Peker’in açıklamaları sonrası Alaattin Çakıcı’ya ortalık sakinleşene kadar Kıbrıs’a gitmesinin söylendiğini yazmıştı. Youtube’dan yayın yapan gazeteci Sabahattin Önkibar ise Çakıcı’nın Kıbrıs’a uyuşturucu parasını yönetmek için gönderildiğini iddia etmiş, Çakıcı ise bu iddiaları yalanlamıştı.

    Falyalı’nın ölümüne ilişkin bu yazının kapsamını aşacak çok daha fazla ayrıntı ve soru işareti mevcut. Ancak bu kadarı bile 90’larla anılan mafya-siyaset ilişkilerinin, görünmeyen yönetim ve manipülasyon mekanizmalarının, rant ağlarının hem biçimiyle hem de aktörleriyle varlığını sürdürdüğüne işaret ediyor. Üstelik bu kez çok daha fütursuzca ortalığa saçılan kirliliği soruşturacak ne bir meclis iradesi ne de yargı gücü kalmış durumda. Çeteler artık enstrüman olmaktan çıkıp devletin aslına nüfuz etti. Dolayısıyla bu kirliliği artık yalnızca köklü bir siyasi hesaplaşma ve kopuş, geniş toplumsal desteğe sahip bir kurucu irade temizleyebilir. Tarihin bu sayfasını tüm siyasi, iktisadi, kültürel ve hukuki boyutlarıyla kapatabilmek Türkiye’nin bağımsız, demokratik ve müreffeh bir ülke olarak varlığını sürdürebilmesi için tartışmasız bir ön koşul.

    Siyaset
    Paylaş Twitter Facebook LinkedIn Email WhatsApp
    Önceki İçerikBirinin Makulü, Başkasının Kabusu: Makul Merkez İddiaları
    Sonraki İçerik Toplumsal Travmalar, Helalleşme, Yüzleşme | Mert Kayhan & Fatih Bora Ekim |Politik Psikoloji 2. Sezon Bölüm 2

    Diğer İçerikler

    Yazılar

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Armağan Öztürk
    Yazılar

    Komünizmin Rıza Nur’u: Aclan Sayılgan

    28 Mayıs 2025 Kadir Serkan Selçuk
    Videolar

    Parlamenter Sistem için Yol Ayrımında mıyız? | Berk Esen | Çavuşesku’nun Termometresi ÖZEL #255

    28 Mayıs 2025 Berk Esen, Burak Bilgehan Özpek, İlkan Dalkuç ve Melis Konakçı

    Yorumlar kapalı.

    Güncel İçerikler

    Yeni Anayasa Yeni Türkiye Demek Değil

    30 Mayıs 2025 Yazılar Armağan Öztürk

    Komünizmin Rıza Nur’u: Aclan Sayılgan

    28 Mayıs 2025 Yazılar Kadir Serkan Selçuk

    Dünya Gündemi: ABD-AB Gümrük Müzakereleri, Rusya’dan Ukrayna’ya Yeni Hava Saldırısı, Venezuela Seçimleri

    27 Mayıs 2025 Bültenler Bahadır Çelebi

    Krizler Çağında Umut Ekmek: Gençler Gıdanın Geleceğini Geri Alıyor

    26 Mayıs 2025 Yazılar Elif Menderes

    E-Bültene Abone Olun

    Güncel içeriklerden ilk siz haberdar olun




    Archives

    • Mayıs 2025
    • Nisan 2025
    • Mart 2025
    • Şubat 2025
    • Ocak 2025
    • Aralık 2024
    • Kasım 2024
    • Ekim 2024
    • Eylül 2024
    • Ağustos 2024
    • Temmuz 2024
    • Haziran 2024
    • Mayıs 2024
    • Nisan 2024
    • Mart 2024
    • Şubat 2024
    • Ocak 2024
    • Aralık 2023
    • Kasım 2023
    • Ekim 2023
    • Eylül 2023
    • Ağustos 2023
    • Temmuz 2023
    • Haziran 2023
    • Mayıs 2023
    • Nisan 2023
    • Mart 2023
    • Şubat 2023
    • Ocak 2023
    • Aralık 2022
    • Kasım 2022
    • Ekim 2022
    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Temmuz 2022
    • Haziran 2022
    • Mayıs 2022
    • Nisan 2022
    • Mart 2022
    • Şubat 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    • Mart 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Kasım 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Mayıs 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Şubat 2020
    • Ocak 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Eylül 2019
    • Ağustos 2019
    • Temmuz 2019
    • Haziran 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019
    • Mart 2019

    Categories

    • Asterisk2050
    • Bültenler
    • Çeviriler
    • D84 INTELLIGENCE
    • EN
    • Forum
    • Özetler
    • Podcast
    • Röportajlar
    • Uncategorized
    • Videolar
    • Yazılar
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    İçerik
    • Yazılar
    • Podcast
    • Forum
    • Röportajlar
    • Çeviriler
    • Özetler
    • Bültenler
    • D84 INTELLIGENCE
    Konular
    • Siyaset
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Tarih
    • Kültür Sanat
    • Spor
    • Rapor
    • Gezi
    Sosyal Medya
    • Twitter
    • Facebook
    • Instagram
    • Youtube
    • LinkedIn
    • Apple Podcast
    • Spotify Podcast
    • Whatsapp Kanalı
    Kurumsal
    • Anasayfa
    • Hakkımızda
    • İletişim
    • Yazarlar
    • İçerik Sağlayıcılar
    • Yayın İlkeleri ve Yazım Kuralları
    © 2025 DAKTİLO1984
    • KVKK Politikası
    • Çerez Politikası
    • Aydınlatma Metni
    • Açık Rıza Beyanı

    Arama kelimesini girin ve Enter'a tıklayın. İptal etmek için Esc'ye tıklayın.

    Çerezler

    Sitemizde mevzuata uygun şekilde çerez kullanılmaktadır.

    Fonksiyonel Her zaman aktif
    Sitenin çalışması için ihtiyaç duyulan çerezlerdir
    Preferences
    The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
    İstatistik
    Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlamak için kullanılan çerezlerdir The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
    Pazarlama
    Size daha uygun içeriklerin iletilmesi için kullanılan çerezlerdir
    Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
    Seçenekler
    {title} {title} {title}