Hariçten Gazel Haftalık Dış Haberler Bülteni (15-21 Ekim 2024)
İsrail, Lübnan’ın güneyini ve Gazze Şeridi’nin kuzeyini insansızlaştırma amacına yönelik saldırılarını sürdürüyor.
İsmail Haniyye’nin öldürülmesinden sonra Hamas’ın başına geçen Yahya Sinwar’ın da geçtiğimiz hafta öldürülmesiyle Hamas tekrar başsız kaldı.
İsrail’in İran’a yapacağı misillemenin ise gelmek üzere olduğu anlaşılıyor. Bu hafta bu konulara değineceğim.
Gazze ve Lübnan’da Son Durum
İsrail son iki haftadır Gazze Şeridi’nin kuzeyinde, Gazze kentinin de içinde bulunduğu tüm bölgeyi ciddi bir kuşatma altına aldı. Gazze Şeridi’nin kuzeyinde Birleşmiş Milletlere göre 400 bin, İsrail’e göre ise 300 bin kadar insan yaşıyor ve İsrail ordusu bu nüfusun güneye doğru hareket ederek bölgeyi boşaltmalarını talep ediyor.
Hamas ise burada yaşayan Gazzelilere bölgelerinden ayrılmamaları gerektiği ve güneyin de güvenli olmadığı mesajını veriyor. İsrail’in son dönemde bu bölgede yaptığı operasyonlarda ciddi sayıda sivil hayatını kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor.
ABD ise bölgedeki insanların açlığa terk edilmesi ve insani yardım hususunda İsrail’in sözlerini tutmaması üzerine resmi bir mektupla İsrail’i tehdit ederek Gazze’nin kuzeyine insani yardımların girmemesi durumunda İsrail’e silah ihracatını durduracağını bildirdi. Bu uyarıdan sonra İsrail, insani yardımların bölgeye ulaşmasını kısmen de olsa kolaylaştırdı.
Lübnan’ın güneyini işgal eden İsrail, Litani Nehri’ne kadar olan bölgeyi de insansızlaştırmaya çalışıyor. Hizbullah ile düşük yoğunluklu savaş sürerken İsrail, Beyrut’un güneyinde Hizbullah’ın komuta merkezi olan Dahiye’yi her geçen gün daha şiddetli şekilde vuruyor.
Lübnan’ın güneyinden kuzeyine göç, ciddi bir insani krizin habercisi. Bir tür “failed state” olan Lübnan devleti ise savaşın büyümemesi için dua ediyor. Lübnan halkı her geçen gün, Filistin için tüm bu bedelleri ödemenin gerekliliğini daha çok sorguluyor.
Büyük darbeler almış olsalar da Hizbullah ve Hamas’ın halen İsrail’e cevap verecek güçleri olduğunu kabul etmek lazım. Özellikle karadan yapılan operasyonlarda İsrail zayiat verebilir.
Başsız ve yönetimsiz kalmış olan Hamas ve Hizbullah militanları, kaybedecek daha fazla şeyleri olmadığından intihar saldırılarına dahi girişebilirler. Bu nedenle İsrail’in zafer kazandığı yorumlarının erken olduğunu düşünüyorum.
Gazze ve Lübnan’da bu gelişmeler yaşanırken İsrail’in İran’a yapacağı misilleme de ufukta görünmeye başladı.
İsrail, İran’a Nasıl Bir Saldırı Düzenleyecek?
İran’ın 1 Ekim’de İsrail’e 180 balistik füze ile düzenlediği saldırının ardından üç hafta geçti. Bu üç haftalık süreçte İsrail’den İran’a karşı bir misilleme yapılacağına dair birçok resmî açıklama geldi.
İsrail’in İran’a hemen misilleme yapmayıp bir süre beklemesinin ardında ABD ile yapılan görüşmeler yatıyor. ABD; İsrail’in, İran’ın nükleer araştırma ve petrol tesislerine saldırmasına sıcak bakmıyor. Bu nedenle geriye, İsrail’in İran ordusunun üslerini vurması ihtimali kalıyor.
Tüm bunlar tartışılırken Telegram’da sızdırılan ve ABD yönetimine ait olduğu düşünülen istihbarat belgeleri de İran’a bir saldırı düzenlemek için ABD ve İsrail’in hazırlıklar yaptığını ve bu saldırıda balistik füzelerin kullanılacağını ortaya koydu.
İsrail basını, bugün akşam yapılacak kabine toplantısında Başbakan Netanyahu ve Savunma Bakanı Galant’a saldırının ne zaman düzenleneceğine karar verme yetkisi verileceğini yazdı.
Tüm bunlar bize, İsrail’in büyük ihtimalle İran’da petrol ve nükleer tesisleri hedef almadan ve balistik füzeler kullanarak İran’a bir saldırı düzenlemek üzere olduğunu gösteriyor.
Nitekim; yalnızca saldırı değil, saldırı sonrası İran’ın yapacağı yeni bir misilleme için de İsrail’in havadan korunması planları yapılmış. Öyle ki ABD geçtiğimiz hafta İsrail’e 100 askeri personelle birlikte Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) sistemleri gönderdi.
THAAD hava savunma sistemlerinin balistik füzelere karşı etkili olduğu biliniyor. Dolayısıyla İsrail’i İran’a karşı koruma konusunda her şeyi yapan ABD, İsrail hava savunmasını balistik füzelerle güçlendirmek için de bir adım attı ve İran’ın tekrar yapacağı bir saldırıya karşı İsrail’i biraz daha koruma altına aldı.
Zemin, İsrail’in İran’a hava saldırısı yapması için hazırlanmış görünüyor. Anlaşılan o ki Biden hükümeti, seçim öncesinde özellikle petrol fiyatlarının artmasından korktuğundan, İran’ın petrol tesislerine vurmama konusunda İsrail’i ikna etmiş.
Hizbullah’a büyük zarar veren, Gazze’yi yerle bir eden ve Hamas’ın Haniyye’den sonraki lideri Yahya Sinwar’ı da öldüren Netanyahu ve savaş kabinesinin İran’a misilleme yaparak gücünü tekrar göstermesi ve İran’ın vekil güçleriyle sahada savaşırken motivasyonel açıdan da kendini tekrar kanıtlaması için bu saldırıya ihtiyacı var. Ancak İran’ın bu saldırıya nasıl cevap vereceğini öngörmek çok zor. Gelişmeleri takip edip sizler için değerlendirmeye devam edeceğim.